0‘quv materiallari (ma’ruza matni)


юцоримустахкамликда (гранит); 2- уртача мустаукамликда; 3- паст мустаукамликда (керамзитли чацилган тош)



Download 3,7 Mb.
bet26/155
Sana25.03.2022
Hajmi3,7 Mb.
#509760
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   155
Bog'liq
2 5296330872293692697

юцоримустахкамликда (гранит); 2- уртача мустаукамликда; 3- паст мустаукамликда (керамзитли чацилган тош).

энгил тулдирувчининг мустахкамлигини аввал айтилган тажрибадаги каби 150 мм ли пулат силиндрда босим бериш йули билан аникланади. Бирок, каттик жинслардан олинган чакилган тошдан фаркди равишда энгил бетон учун баландлиги 100 мм булган бир кисм материални сикиш жараёнида поршеннинг 20 мм га чукиши оркали нисбий мустахкамлик аникланади. Керамзитнинг нисбий мустахкамлиги 3 - 5, агропоритники еса 20 - 30 марта табиий материал мустахкамлигидан кам.
Тулдирувчининг мустахкамлиги доналар йириклигига хам боглик. Тог жинсларини нураши ёки майдалаш жараёнида бузилиш материал структурасининг заиф жойларида юзага келади ва улчамларнинг кичиклашиши билан доналардаги заиф жойлар камаяди, айни пайтда мустахкамлик орта боради. Табиий кумлар одатда сикилиш ва чузилишга коришма ёки бетондаги семент тошига нисбатан юкорирок мустахкамликка ега буладилар. Шу сабабли оддий кумларга махсус талаблар куйилмайди. энгил кумнинг мустахкамлиги еса энгил йирик тулдирувчи каби бетон маркасига ва тулдирувчининг куринишига мос холда тайинланади.
Шагал ва чакилган тошнинг совукка чидамлилиги унинг тузилишига боглик. Совукка чидамлиликни даврий узгарувчан музлатиш ва сувда еритиш

  • 79 - йули билан ёки натрий сулъфат еритмада синаш билан аникланади (тезлаштирилган усул). Шагал ва чакилган тошнинг совукка чидамлилиги уларнинг ташки атмосфера шароитларидан химояланмаган конструктсияларда куллаш учун меъёрлаштирилади. Бу холларда йирик тулдирувчининг совукка чидамлилиги бетонни лойихада талаб етилган совукка чидамлилик маркасини таъминлаши керак.

Чакилган тошнинг совукка чидамлилиги Сов 15 дан Сов 300 гача узгаради ва жинснинг тузилишига боглик булади. Тулдирувчининг говаклилиги ва сувшимувчанлиги ортиши билан унинг совукка чидамлилик хусусияти камаяди.
Бетоннинг мустахкамлиги ва тежамлилигига тулдирувчининг тозалиги катта таъсир курсатади. Чангсимон ва хусусан лойсимон аралашмалар доналар юзасида семент тоши билан богланишига монеълик килувчи кобик хосил килади. Натижада бетоннинг мустахкамлиги сезиларли даражада пасайиб кетади (баъзан 30-40 % га). Шу сабабли тулдирувчилар хусусидаги меъёрий хужжатларда уларда ифлослантирувчи кушимчаларнинг йул куйилиши мумкин булган чегаравий микдорлари курсатилган. Откинди тог жинсларидан олинган чакилган тошдаги аралашмалар сув билан тозалаш усулида аникланади ва М300 маркали бетон учун бу микдар 1%ни, янада пастрок маркали (мустахкамлиги паст) бетонлар учун еса 2% микдорида булишига рухсат етилади. Чукинди жинслардан олинган чакилган тошларда аралашмаларнинг умумий микдори 2 ва 3% ошмаслиги керак. Шагалда ифлослатирувчи аралашмаларнинг микдори 1% дан куп булмаслиги, табиий кумда еса 3 % дан ошмаслиги керак. Кумда шунингдек органик зарарли моддаларнинг микдори хам чегараланади ва улар махсус синовлар утказиш билан назорат килинади (колориметрик текширув).
Ифлос ва сифатсиз тулдирувчининг бетонга таъсирини семент сарфини ошириш билан назорат килиш мумкин емас.
Бетон учун тулдирувчини танлашда одатда унинг бетон коришмаси хусусиятларига ва бетонга умумий таъсирини инобатга олишга тугри келади. Бетонда шагал ёки чакилган тошни максимал имконият даражасидаги йирикликда куллаш максадга мувофик булиб, бу холда тулдирувчи енг кам солиштирма юзага ега булгани учун конструктсияни бетонлаш шартлари бажарилади. Талаб даражасидаги бетон коришмасини куйиш ва зичлаштириш максадида конструктсиянинг минимал улчамларидан шагал ёки чакилган тош

У баробардан йирик булиши мумкин емас ва бу уз навбатида темир -бетон конструктсиясида арматура стерженлари орасидаги минимал улчамлардан кичикрок булиши талаб етилади. Плиталар, поллар ва ёпмаларни бетонлашда шагал ёки чакилган тошнинг максимал йириклиги плита калинлигига нисбатан У нисбатида булиши керак.
Йирик тулдирувчининг бушлигини камайтириш максадида, агарда чегаравий мумкин булган йириклик имконияти мавжуд холларда бир неча фрактсиялардан иборат коришмалардан фойдаланилади ва бушликликнинг минимал даражада булиши учун улар орасидаги узаро маъкул нисбат танланади.
Юкори мустахкамликдаги бетонлар учун мустахкам чакилган тошдан фойдаланилади. Бундай чакилган тош семент тоши билан ишончли богланади. Шагал силлик юзага ега ва шунинг учун у янада харакатчанрок бетон коришмасини беради. Бирок, у семент тоши билан суст богланади. Шунинг учун шагални паст маркали бетонларда кулланилади. Бундан ташкари шагал лойсимон ва бошка аралашмалар билан ифлосланган булади ва натижада уни ювиш талаб етилади.
Бетон учун йирик донали кумдан фойдаланиш яхши натижа беради. Бирок, кум таркибида йирик зарраларнинг учраши бушликликни ошишига сабаб булиши мумкин (40 % гача) ва бу бушликларни семент хамири билан тулдиришга тугри келади. Бунинг натижасида семент сарфи ва бетоннинг таннархи купайиб кетади. Шунинг учун енг яхши натижаларни таркибида узаро оптимал нисбатдаги йирик, уртача ва майда зарралари булган кум беради ва бундай нисбатдаги кум минимал бушликни таъминлайди. Сифати юкори булган кумда бушлилик 38% дан ошмаслиги керак. Оптимал донадорлик таркибда бу курсаткич 30 % гача камаяди.
Агар бетон ёки коришмада кум доналари орасидаги бушликларни факат семент хамири билан тулдирилса, кам харакатланувчан, куйилиши огир кечадиган бикир коришма юзага келади.
Кум доналарини бир биридан ажратиш ва уларни семент кобиги билан ураб олиш зарур ва бу кобик коришма ёки бетон коришмасининг харакатчанлигини таъминлайди. Кум канчалик йирик булса доналар солиштирма юзаси камайиб, кобик хосил килиш учун кетадиган семент сарфи иктисод килинади. Бирок, юкорида таъкидланганидек факат йирик доналардан
иборат булган кум катта микдордаги бушликларга ега булиб уни куллаш максадга мувофик емас.
Бетон тайёрлаш учун таркибида майда ва уртача йирикликдаги зарралари булган йирик кум танланиши тавсия етилади. Бундай аралаш холдаги доналарда бушликлар камайиб, доналар юзаси катта булмайди. Бундай ижобий кум таркиби УзРСТ тавсиясига мос тушади.
Нотекис юзага ега булган кумдан фойдаланиш максадга мувофик булиб, бундай кум семент тоши билан яхши богланади ва бетоннинг мустахкамлигини ошишига олиб келади. Кумни ювиш жараёни мураккаб ва киммат булганлиги сабабли олинаётган кум имкон даражасида тоза булиши тавсия етилади. Одатда дарё куми афзал деб билинади.
Кумнинг зичлиги унинг хакикий зичлигига, бушлигига ва намлигига боглик булиб, курук ва сочилувчан холатда аникланади (стандарт холат деб аталувчи). Сувга туйинган холда музлаш ехтимоли булган
конструктсиялардаги бетонлар ёки М200 ва ундан ортик маркадаги бетонлар учун тайинланган кум 1550 кг/м зичликка ега булиши керак. Бошка холларда - 1400 кг/м дан кам булмаслиги талаб етилади. Силташ жараёнида кум

Download 3,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish