05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

Asbobni dastgohsa o`tkirlash. 
Zubilo va krsysmsysellar charxlash 
dastgoxlarida o`tkirlamadi (59-rasm, 
a). 
Buning uchun dastgohning qo` n 
aluvchi tomoniga asbobni qo`yib toshga sekinayeta tskkizib, goh u tomonini, 
goh bu tomomshshagdmrmbchlrxlanadi. Dastthningtoshiga asbobmi qapiq 
Gyusmaslik lozim, aks xrlda ayebobmpsh kssunchi tigi qattiqnik xossasini 
yo`qotimsh mumkin.Asbobmi charxlatdai avval tokchami aylaiastgam toshga 
mumkin qadar ko`proq yaqinlashtiriladi (59-rasm, 
b). 
Tosh bilan tokcha 
orasidagi tirqish 2—3 mm. Dan oshmasligi kerak (59-rasm, 
v).
Agar asbob suv 
bilan sovutib charxlanmasa «kuyib» qolishi, natijada, uning mustahkamligiga 
putur yetishi mumkin. Charxlangan zubiloning yon tomoni tekis, eni bor 
bo`yicha bir xil qiyalikda bo`lishi kerak. 

---

17
3.3. Kesish jarayoni
Metallarni kesish uchun mustahkam va 
og`ir giralardan foydalaniladi. Chilangarlikdagi 
kesish ishlarida buriluvchi va burilmaydigan 
parallel jag`li, murakkab temirchilik ishlarida 
esa maxsus kursiga o`rnatilgan stol giralaridan 
foydalaniladi. 
Kesish vaqtida gavdaning holatini to`g`ri 
saqlab turish ish unumdorligini oshiradi. Oyoq 
va gavdaning turg`unligi zarbani to`g`ri, 
qolaversa, 
maqsadga 
muvofiq 
berilishini 
ta`minlaydi. Zubilo bilan metall kesishda 
chilangarning gavdasi gira o`qiga nisbatan 45° 
burchak ostida rostlanishi, chap oyoq esa yarim 
qadam oldinga chiqib turishi kerak (65-rasm, 
a, 
b).
 
 
 
 
 
Zubiloni ushlash. 
Chapqo`lning uchta 
barmog`i 
bilan 
zubiloning 
o`rtasidan, 
ko`rsatkich barmoq bilan kallak orasidagi oraliq 
15— 20 mm bo`lgan holatda qatgiq qismay 
ushlash kerak. Zarba o`ng qo`l bilan beriladi. 
Bunda chap qo`l bilan har bir zarbadan keyin 
kesuvchi asbobni kerakli joyga to`g`rilab turish 
kerak.