05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

10.2. Parmani (yoki parmali patronni) stanok shpindelining 
teshigiga o`rnatish 
Parma (patron) konusi raqamining shpindel teshigi konusining 
raqamiga mosligi tekshiriladi (zarur bo`lsa, shunga moye o`tish vtulkalari 
tanlanadi). Parma, vtulkalar va shpindelning tutashma yuzalari artiladi.
Parma (patron)ning orqa uchiga o`tish vtulkalari kiydiriladi. Parma 
(patron) stanok shpindelining teshigiga shunday o`rnatilishi kerakki, 
uning orqa uch panjasi o`yiqqa kirsin; shundan keyin parma (patron) 
yuqoriga kuch bilan surilib shpindel teshigiga mahkamlanadi. Parma 
bevosita stanok shpindeliga o`rnatiladi yoki agar parmaning konussimon 
orqa 
uchi 
stanok 
shpindelidagi 
konussimon 
teshiklardan 
kichik bo`lsa, kerakli o`tuvchi vtulkalar 
— 
konussimon yoki prujinali vtulkalar 
tanlanadi.
10.3. Parmani (yoki parma bilan patronni) stanok 
shpindelidan chikdrish 
Pona ingichka uchi bilan shpindel o`yig`iga kiritiladi. 
Parma (yoki patron) chap qo`l 
bilan 
ushlab turilib, pona 
dastasi keskim ravishda yuqori
ga 
bosiladi (yoki) parma 
patronning shpindelidan chiqquicha bolg`a bilan ponaning 
enli uchiga yengilgina uriladi). O`tuvchi vtulkaga o`rnatilgan 
parmani chiqarib olishda oldin parma vtulka bilan birga urib 
chiqariladi, so`ngra parma chap qo`lga olinib, vtulka pona bilan urib 
chiqariladi.So`ngra parmadan vtulka chiqarib olinadi. Prujinali xavfeiz ponadan 
foydalanishda uni shpindel ariqchasiga kiritish, dastani esa keskin siltab surish kerak 
(bunda prujina qisiladi va dastanin
g 
tubi pona muxrasiga uriladi; prujinani qisishga 
katta kuchtalab qilinmaydi, chunki bu holda faqat dastani dastlabki holatga qaytarish 
lozim bo`ladi). 
10.4. Yirik va og`ir zagotovkalarni stanok stoliga o`rnatish va mahkamlash 
Eslatma. 
Yirik va og`ir zagotovkalarstol ga bevosita urnatiladi.Urtacha 
(kupibilan 150 x 150 mm o`lchamli) xomaki mahsulotlar parmalash paytida 
mashina girasida mahkamlanadi. Maydazagotovkalar parmalash paytida qo`l 
girasida qisiladi.
Stanok 
s
toli, zagotovka, mashina giralari yoki prizmalarning asosi 
yaxshilab artiladi. Agar stanok stoli sozlanadigan bo`lsa, zagotovka shunday 
o`rnatiladiki, 
parmalash 
t e
k i s l i g i parmaga 
n 
i s b a t an perpendikulyar va 
parmalash joyi parma o`qiga yaqin joylashgan bo`ladi. Chala mahsulot stolda 
qisqichlar bilan 
maqkamlanadi 
vastol siljitilib (aylantirilib), mahsulotning 
parmaga nisbatan holati aniqsozlanadi.Stanok stoli sozlanmaydigan bo`lsa, 
zagotovka shunday 
o`rnatiladiki, 
navbatda parmalanadigan teshik markazi 
parma o`qi karshisida aniq joylashadi 
va 
zagotovka siljitilmasdan. 
stolda 
qisqichlar 
bilan mahkamlanadi. 

---

53 
Silindr shaklidagi zagotovkalar parmalash 
uchun 
stanok 
stolida 
maxsus 
prizmalarga 
o`rnatiladi. 
Stanok 
yurgizib 
yuborilib, 
parma 
holati 
tepishga 
nisbatan 
tekshiriladi. 
Ishlov 
berish 
joyiga 
moylashsovitish 
suyuqligi 
keltirib 
qo`yiladi.Teshiklar 
to`g`ri 
joylashtirilgach,uzilkesil parmalanadi.