011 adabiyot 1-qism djvu

58-mashq. Berilgan gaplarning ma’nosini tinish belgisini qo‘y!sh bilan o‘zgartiring. Har bir gapni o‘zgarguncha va o‘zgargandan keyin o‘qing hamda ohangiga e’tibor qarating.

1. 
   Sobir akam keldi. 2. Yaxshi bolalar vaqtini bekor o‘tkazmaydi. 3. Xona katta kishilarga yoqdi. 4. Gullar chiroyli stolni bezab turibdi. 5. Akam
   

kecha kelgan mehmonlami o‘zi kutib oldi. 6. Ajdodlarimiz ulug‘ temuriylarga borib tutashadi.

• 
  *59-mashq. Gaplar tuzing, vergulni o‘zgartirish orqali yangi gaplar hosil qiling.
  

Namuna: Tashqariga chiqish mumkin emas, sovuq.

Tashqarigachiqish mumkin, emas sovuq.

Savol va topshiriqlar

*} 1. Sintaksis nimani o‘rganadi?

• 
  2. Punktuatsiya tilshunoslikning qanday boiimi?
  

3. Sport, tinchlik, elchi so‘zlarini bog‘lab, gap tuzing. Qanday tinish belgilaridan foydalanganingiz sababini ayting.

60. 
    mashq. Uyga topshiriq. «Saxiy kuz keldi» mavzusida kichik hikoya tuzing. Unda ishlatügan tinish belgilarini izohlang.
    

11. 
    dars. GAP
    

1. 
   topshiriq. 1. Gulzor, gui, ter. 2. Gulzordan gui teraman.
   

Birinchi qatordagi uchta so‘z bilan ikkinchi qatordagi so‘zlar nimasi bilan farq qilishini ayting.

2. 
   topshiriq. Vatanni sevish to‘g‘risida maqol ayting. Tarkibida nechta so‘z borligini aniqlang.
   

Siz yangi bir ertakni eshitdingiz. Uni o‘rtoqlaringizga aytib bermoqchisiz. Ana shunda nima qilasiz? 0‘zingiz mansub bo‘lgan tilning qonun-qoidalari asosida so‘zlami qo‘shib hosil qilingan gaplardan foydalanasiz. Demak, nutqimiz gaplardan iborat bo‘ladi. Mas al an: 1. Baliqchi chol oltin baliq ushlab olibdi. 2. Sevinibdi. Bulaming har ikkisi gap, lekin birinchisi bir necha so‘zdan, ikkinchisi esa faqat bitta so‘zdan tashkil topgan. Ulaming har ikkisi uchun muhim narsa kesimlaming mavjudligi, tugallangan ohang bilan aytilishi va fikr ifodalashidir. Ana shu belgisi bilan gap so‘z va so‘z birikmasidan farq qiladi.

X