4 - topshiriq. Quyidagi qurilmalar asosida gaplar tuzing va shu gaplar asosida matn yarating. (Nyuton qonunlari)
Kimning? tashkil qiladi.
Nimani?
Nima? bir-biriga teng.
Nimaning?
Qanday? harakatini saqlaydi.
Nimani?
Nima? proporsional.
Nimaga?
Nyutonning mexanika qonunlari klassik mexanika asosini tashkil qiladi. Nyutonning uchinchi qonun — ikki jismning oʻzaro taʼsir kuchi bir-biriga teng, yoʻnalishi esa qarama-qarshi boʻladi (ta’sir va aks ta’sir). Nyutonning birinchi qonun — har qanday jismga tashqi kuch taʼsir qilmaguncha u oʻzining tinch holatini yoki toʻgʻri chiziqli tekis harakatini saqlaydi (inersiya qonuni). Ikkinchi qonun — harakat miqdori (jism massasi bilan tezlanishi koʻpaytmasi) ning oʻzgarishi jismga taʼsir qiluvchi kuchga proporsional, yoʻnalishi esa taʼsir etadi.
5-topshiriq. “Аbu Rayhon beruniyning ilmiy merosi” mavzusidagi ilmiy ishning kirish qismini yozing.
Al Beruniy — Xorazmning buyuk allomasi, tarix, geografiya, filologiya, astronomiya, matematika, geodeziya, mineralogiya, farmakologiya, geologiya va boshqa ko‘plab fanlarda oid qomusiy asarlar muallifi. Beruniy O‘rta Sharqda ilk bora Yer Quyosh atrofida aylanishi mumkinligini aytib, Yerning aylana o‘lchamini aniqlagan.
Beruniyni chinakam o‘rta asrlar Sharqining ilm-fan qomusiy olimi desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Amerikalik tarixchi Dj.Sarton buyuk olim haqida: “Astronomiya va matematika, astrologiya va jo‘g‘rofiya, antropologiya va etnografiya, arxeologiya va falsafa, botanika va minerologiya uning buyuk nomisiz qashshoqlashib qolgan bo‘lardi” degan.
6-topshiriq. Biror ilmiy asardan parcha keltiring (sitatali qismini) vа jadvalni davom ettiring.
“Notiqning chiqishi kamdan – kam hollarda savol- javolarsiz o‘tadi. Notiq tinglovchilarga beradigan savollar ularni faollashtiradi, nutq mavzusiga qiziqish uyg‘otadi, nutqni samarali qabul qilishga rag‘batlantiradi. Tinglovchilar tomonidan beriladigan savollar auditoriya kayfiyatining o‘ziga xos mezoni bo‘lib,notiqni o‘z nutqini to‘g‘irlashga majbur qiladi”. (Magzumova Sh.Sh. va boshqalar. Notiqlik san’ati. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2014).
NAMUNA:
Ishora qiluvchi fraza
|
Sitata muallifi
|
Ishora fe’li
|
Sitata
|
Havola
|
Bu fikr ko‘pchilikka
ayondir.
|
Fridman
|
aytganidek
|
“Inflatsiya – bu soliq solishni qonuniylashtirish talab qilinmaydigan shakli hisoblanadi”
|
(1994:93)
|
Muhammad al-Xorazmiyning matematika va umuman, sivilizatsiya rivojidagi hissasi e’tirofga olingan, “algoritm”ga muhrlangan uning ismi va asarlaridan biridagi “algoritm” atamasi Sharq olimlari orasida u yagonaligining isbotidir. Olimning daholigini e’tirof etarkanmiz, al-Xorazmiyga ilm tarixida berilgan eng to‘g‘ri baho amerikalik tarixchi Dj.Sarton tomonidan bo‘lgan: “...zamonasining eng buyuk matematigi, barcha sharoitlarni hisobga olgan holda, barcha zamonning eng buyuk olimlaridan biri”!
Ishora qiluvchi fraza
|
Sitata muallifi
|
Ishora fe’li
|
Sitata
|
Havola
|
Olimning daholigini e’tirof etarkanmiz
|
Dj.Sarton
|
Tomonidan baho berilgan
|
“...zamonasining eng buyuk matematigi, barcha sharoitlarni hisobga olgan holda, barcha zamonning eng buyuk olimlaridan biri”!
|
(2018:19)
|
Do'stlaringiz bilan baham: |