boshqarish
mavjud
imkoniyatlardan
(vujudga
keluvchi
turli
vaziyatlar, sub'yektlarning boshlang'ich tushunchalari, ehtiyoji,
qiziqishi, imkoniyatlari, ilmiy-metodik ta ’minot va h.k.) oqilona
foydalanishga yo'naltirilgan faoliyatdir.
Pedagogik jarayon tashkilotchilari hisoblangan rahbarlar va
professor-o'qituvchilar
belgilangan
m aqsadlarga
erishishda
o'quvchi-talabalarning boshlang'ich tushunchalari, qiziqishi, ehtiyoji
va
qobiliyatlarini,
shaxsiy xislatlarini,
shuningdek
pedagogik
jarayonni ilm iy asosda tashkil etishning murakkab tomonlarini faol
o'rganishlari
va
shular
asosida
pedagogik
jarayonni
takom illashtirish, samaradorligini oshirishga yordam beradigan turli
tadbirlarni ishlab chiqishlari zarur.
Pedagogik
jarayonlarda
o'quvchi-talabalarning
faolligini
ta'm inlash va takomillashtirish va o'quv jarayonini rivojlantirishning
eng asosiy shartlaridan biri professor-o'qituvchilarning faoliyatini
ilmiy asosda tashkil etilishidir.
Professor-o'qituvchilar faoliyatining ilmiyligi - yangiliklarni
izlash, o'rganish va ularga asoslanish hamda ilmiy asoslangan
m a’lumotlardan foydalanish, pedagogik jarayonlarni tashkil etish va
boshqarishning pedagogik, psixologik va ijtim oiy-iqtisodiy asoslarini
o'zlashtirish, shular qatori pedagogik jarayonlarga innovatsion
yondashuv texnologiyalarini joriy etish kabi vazifalarni belgilaydi.
Pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarishni ilmiy
asosda tashkil etishda quyida keltirilgan m uammolarni
inobatga
olish va ularning ijobiy yechimlarini topish professor-o'qituvchilar
faoliyatida sam aradorlikka erishishning asosiy ko'rsatkichlaridan biri
sifatida xizmat qiladi:
- pedagogik jarayonga va sub’yektlarning faolligiga ta ’sir
etuvchi hamda yangiliklarni joriy etish sur’ati bilan ularning qiziqishi,
ehtiyoji
va
boshlang'ich
tushunchalari,
imkoniyatlari
hamda
o'zlashtirilishi zarur bo'lgan tushunchalarning murakabbligi va ularni
inobatga olish zaruriyati o'rtasidagi nom uvofiqliklam i vujudga
keltiruvchi omillar;
49
- respublikamizning ijtim oiy-iqtisodiy va m a’naviy sohalarida
qisqa vaqt ichida amalga oshirilayotgan hamda hayotimizda juda
katta ahamiyat kasb etayotgan islohotlar bilan ta'lim jarayonidagi
inertsion tendensiyalar o'rtasidagi ziddiyatlar;
- professor-o'qituvchilarning kasbiy qobiliyatlari, innovatsion
faoliyatni tashkil etish va boshqarish yo'nalishidagi bilim, ko'nikma
va malakalarini shakllantirish va rivojlantirish darajasi bilan ta'lim
muassasalariga
qo'yilayotgan
zam onaviy
talablar
o'rtasidagi
ziddiyatlar;
- ta’lim tizimida vujudga kelayotgan tashabbus hamda
qo'llanilayotgan va yaratilayotgan yangiliklarni joriy etish sur’ati bilan
ilm iy-metodik ta’minotlar o'rtasidagi nomuvofiqlik;
ta ’lim
muassasasining
integrativ
tabiatiga
mos
yondashuvlar va ularni shakllantirish texnologiyalarining mavjud
emasligi.
Pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarishning
samaradorligi - bu boshqaruv qonuniyatlari, usul va metodlari
hamda innovatsion texnologiyalarga asoslangan boshqaruv faoliyati
asosida tashkil etilgan ta’lim-tarbiya jarayonining natijaviyligi
hisoblanadi.
Ta'lim muassasalarida pedagogik jarayonlar samaradorligi
o'quvchi-talabalarning fanlar bo'yicha olgan bilimlari, zamonaviy
texnika
va
axborot
texnologiyalarini
o'rganishi,
intellektual
qobiliyatlarining shakllanish darajasini hamda professor-o'qituvchilar
va rahbarlarning bilimi, ko'nikma va malakalari, shuningdek
pedagogik
mahorati
va
kasbiy
qobiliyatlarining
rivojlanish
darajalarining sishini belgilaydi.
Pedagogik jarayonlarning samradorligini ta ’minlash uchun
professor-o'qituvchilar belgilangan asosiy maqsad yo'nalishida
pedagogik jarayonlarni strategik rejalashtirish, loyihalashtirish,
modellashtirish, o'quvchi-talabalar faoliyatini muvofiqlashtirish va
ularning faolligini ta ’minlash, vaziyatlarga ko'ra pedagogik jarayonni
boshqarish usullari, metodlari hamda tamoyillari, innovatsion
texnologiyalarni
bilishi
va
ular
asosida
pedagogik jarayon
5 0
sub’yektlarining
innovatsion
faoliyatni
tashkil
etishi
zarur
hisoblanadi.
Pedagogik
jarayonlarning
samaradorligini
ta'minlashda
pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarish samaradorligiga
ta ’sir ko'rsatuvchi quyidagi omillarni inobatga olish zarur (3-rasm).
Sub y e ktla rn in g
in te g ra tiv
faoliyati
S trategik
reja
B oshqaruv
usu lla ri
B oshqaruv
tam oyillari
Innovatsion
fa o liya t
Sub y e ktla r
m u n o sa b a tla h
Innovatsion
yo n dashuv
Do'stlaringiz bilan baham: 
