0 ‘zbekiston respublikasi xalq ta ’limi vazirligi o 'zbekiston ped ag og ika fanlari ilmiy tadqiqot instituti

Liberal 

rah b arlik 

-  

murosasozlik 

(ko'ngilchanlik)ka 

asoslangan  rahbarlik  uslubi.  Liberal  (erkin  ish  yuritish)  rahbarlik 

uslubi  professor-o'qituvchilarning  o'quvchi-talabalarga  topshiriq  va 

maslahatlarni  tavsiyalar  ko'rinishida  berishi,  o'quvchi-talabalarning 

ishiga  kamroq  aralashishi  bilan  tavsiflanadi.  Bunda  professor- 

o'qituvchilar  vositachi 

sifatida 

faoliyat 

ko'rsatadi, 

pedagogik 

jarayonlarda  o'quvchi-talabalarga  keng  doirada  mustaqillik,  to'la 

erkinlik  berish  bilan  bir  qatorda,  ularning  harakatlariga  kam  e'tibor 

beradi  va  nazoratni  sustlik  bilan  amalga  oshiradi.  0 ‘z  zimmasiga 

ma'suliyat  olishni  yoqtirmaydi,  kelishuvchanlik  asosida  faoliyat 

ko'rsatadi,  ya'ni  o'quvchi-talabalar  bilan  o'zaro  munosabatlarni 

buzmaslik  uchun  ularning  barcha  talablarini  bajaradi.  Bu  o'z  o'm ida 

pedagogik  jarayonlarda  tartibsizlik  vujudga  kelishiga,  o'quvchi- 

talabalarning 

xatti-harakati 

va 

o'quv 

faoliyati 

yo'nalishidagi 

nazoratning 

sustlashiga, 

ularning 

muayyan 

fanga 

bo'lgan 

qiziqishlarining 

yo'qolishiga 

olib 

keladi, 

shuningdek 

boshqa 

pedagogik 

jarayonlarda 

ham 

o'quvchi-talabalar 

faolligining 

susayishiga  sabab  bo'ladi.  Ushbu  rahbarlik  uslubining  quyidagi  usul 

va  shakllarini  ajratib  ko'rsatish  mumkin:

-  kommunikatsion  moyillik  -   bunda  professor-o'qituvchilar 

o'quvchi-talabalarga  turli  xil  savollarni  berishi,  o'z  fikrlarini  bildirishi 

uchun  imkoniyatlar  beradi,  bu  boshqaruvning  maslahatli  usuli  bo'lib,

68

---

o'quvchi-talabalar  tomonidan  berilgan  takliflar,  ularning  fikrlari,  ular 

tomonidan  bajarilgan  topshiriqlaming  natijalari  o'rganib  chiqilishi 

sababli  berilayotgan  topshiriqlar  ular  tom onidan  o'z  vaqtida 

bajariladi;

-  hamkorlikda  qabul  qilingan  qarorlar  asosida  boshqaruv  -  

pedagogik  jarayonlarda  muammoli  vaziyatlarni  vujudga  keltirish 

usullaridan 

keng 

foydalaniladi 

hamda 

professor-o'qituvchilar 

muammoning  yechimini  topish  uchun  barcha  o'quvchi-talabalarni 

jalb  etadi  va  bunda  muammoni  yechish  tartibini  o'zi  belgilaydi, 

shuningdek,  o'zining  barcha  huquqlari  va  vakolatlarini  saqlab 

qolgan  holda  o'quvchi-talabalar  tomonidan  m uammoning  yechimi 

bo'yicha  qaror qabul  qilinishiga  ruxsat  beradi.