0 ‘zbekiston respublikasi xalq ta ’limi vazirligi o 'zbekiston ped ag og ika fanlari ilmiy tadqiqot instituti

L iderlik. 

Lider  asosan  m a’lum  bir  guruhda  o'zi  boshchilik 

qilayotgan  yo'nalishlarda  shaxslararo  (norasmiy)  munosabatlarni 

boshqarib,  u  o'z  guruhi  a'zolarining  kuchli  va  salbiy  tomonlarini, 

ijobiy  va 

salbiy 

odatlarini, 

shuningdek, 

ularning 

psixologik 

xususiyatlari,  kayfiyatlari,  moyilligi,  intilishlari  hamda  qiziqishlarini 

yaxshi  bilganligi  sababli  yetakchilik  qiladi.  Ixtiyoriy  jam oada  turli 

yo'nalishlarda  liderlar  bo'lishi  mumkin.  Masalan,  turli  xil  tadbirlarni 

(jamoa  a'zolarining  turli  xil  uy  ishlarida  hasharlar,  dam  olish 

tadbirlari,  guruh  bo'lib  turli  xil  ziyofatlar  uyushtirish  va  h.  k.)  tashkil 

etish  bo'yicha  jam oatchilik  yo'nalishida,  sport  yoki  sportning  m a’lum 

bir  turi  bo'yicha,  o'quv  jarayonini  tashkil  etish  yoki  fanlarni  yuqori 

darajada  o'zlashtirish  yo'nalishlarida.

Lo yih alash  

-   Pedagogik  jarayonlarni  tashkil 

etish 

va 

boshqarish  jarayonlarini  loyihalashda  tizimli  ob'yekt  sifatida  yaxlit 

pedagogik  jarayonni 

rivojlantirish 

va 

uning 

unikal 

modelini 

takom illashtirishga  tashkil  etuvchi  qism lar  ta’sir  ko'rsatishining 

ahamiyatini  inobatga  olish,  shuningdek,  bir  xil  va  teng  sharoitlarda 

pedagogik  jarayonlarning  rivojlanishiga  ko’proq  ta ’sir  ko'rsatuvchi 

ba’zi  qism  va  bo'g'inlarni o'zgartirishga  imtiyozlar  berish  zarur.

Shuningdek,  pedagogik jarayonlarning  integrativ  tabiatiga  mos 

rivojlantiruvchi  strategiyalarni  ishlab  chiqish  va  amalga  oshirish 

mexanizmlarini 

loyihalashtirish 

pedagogik 

jarayonlarda

69

---

o'rganiladigan  tushunchalarning  o'zaro  bog'liqligi  va  aloqadorligini 

hamda 

axborotlarning 

yangiligi 

va 

ishonchliligini 

ta ’minlash 

zaruriyatini  belgilaydi.

Bunda  dars  (m a’ruza.  seminar,  amaliy  mashg'ulot,  ekskursiya), 

darsdan  tashqari  tashkil  etiladigan  tadbirlar  (davra  suhbati, 

uchrashuv,  turli  musobaqa  va  tanlovlar,  konferensiya  va  h.k.), 

mustaqil  ta'lim   hamda  tarbiyaviy  munosabatlar  (inson-inson,  inson- 

texnika-inson,  inson-kitob-inson,  inson-tabiat-inson,  inson-san'at- 

inson  kabi  tarbiyaviy  m unosabatlar) jarayonlarini,  shuningdek  ta ’lim 

muassasalarida  tashkil  etiladigan  pedagogik  tajriba-sinov  ishlari 

hamda  talabalar  (oliy  o'quv  yurtlari  va  o'rta  maxsus,  kasb-hunar 

ta’limi  muassasalari  talabalari)  uchun  tashkil  etiladigan  pedagogik 

amaliyot  yaxlit,  bir  butun  dinamik  tizim  ko'rinishida  tasavvur  qilinib 

loyihalashtirilishi  zarur.

Pedagogik  jarayonlarni  loyihalashtirish  va  tashkil  etishda  dars 

va  darsdan  tashqari  tashkil  etiladigan  tadbirlar,  mustaqil  ta’lim, 

tarbiyaviy  munosabatlar  jarayonlari  hamda  pedagogik  amaliyot  va 

pedagogik 

tajriba-sinov 

jarayonlarining 

o'zaro 

bog'liqligi 

va 

aloqadorligini  ta ’minlash  o'quvchi-talabalar  uchun  tashkil  etiladigan 

ta’lim-tarbiya 

jarayonlari 

natijaviyligi 

hisoblangan 

pedagogik 

jarayonlar samaradorligini ta ’minlashga  xizmat qiladi.