0 ‘zbekist0nda xalqaro turizmni rivojlantirishda «Buyuk Ipakyo`li» va xalqaro turizm yarmarkalarining o*rni

20.2. O‘zbekistonda xalqaro turizmni rivojiantirish holati 
Globallashuv sharoitida 0‘zbekistonda xalqaro turizm sohasini rivojiantirish uchun 
qulay imkoniyatlar va shart-sharoitlar yuzaga kelganligi, turizmning respublika 

---

iqtisodiyotiga yanada integrat- siyalashuvi mamlakat iqtisodiyotida muhim 
ahamiyat kasb etmoqda. Jahon iqtisodiyoti tajribalaridan ma’lumki, xalqaro turizm 
sohasi mamlakat budjeti uchun zarur boigan valyuta tushumini ta’minlash, yangi 
ish joylarini vujudga keltirish va shu bilan birgalikda, aholining turmush darajasini 
ko‘tarish uchun xizmat qiladi. Respublikamiz xalqaro turizm sohasidagi 
imkoniyatlarining kattaligi bilan qo‘shni mamlakatlardan tubdan farq qiladi. 0 
‘zbekistonning geografik o‘mi, nihoyatda qulay, tabiiy iqlim sharoitiga ega 
ekanligi, insoniyat rnadaniy taraqqiyotida ham katta o‘rin tutadi. 0‘zbekiston 
betakror, ajoyib tarixiy arxitektura yodgorliklari, shirin-shakar mevalari, xilma-xil 
milliy taomlari, ajoyib milliy an’analari, urf-odatlariga ega boigan mehmondo‘st 
xalqiga ega. Bularning barchasi chet ellik turistlar e’tiborim o‘ziga tortadi va ulami 
0‘zbekistonga yana qayta kelishiga undaydi. Nufuzli olimlaming fikriga ko‘ra, 
0‘zbekiston davlatchi- ligining shakllanish tarixi miloddan awalgi ikki minginchi 
yillardan boshlangan va 3,5 ming yildan ziyod davmi qamrab oladi. Ko‘hna Rim 
va Bobilning tengdoshi hisoblangan, o‘rta asrlar ilm-fani, san’ati va 
madaniyatining virik markazlari sifatida dunyoga dong taratgan va YlMESKOning 
Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan Samarqand, Buxoro, Xiva, Shahrisabz 
shaharlari bu zaminda qadimgi davlatchilikning shakllanish va rivojlanish 
markazlari boiib kelgan.
327 Qadimiy madaniyatlar beshigi bo‘lgan bu shaharlarda ilk va keyingi o‘rta 
asrlardayoq ilm-fan, ta’lim-tarbiya sohalari, hunar- mandchilik va savdo-sotiq keng 
rivojlangan, muhtasham saroylar, masjid va madrasalar barpo etilgan. Bunday 
go‘zal shaharlarni bunyod etish uchun nafaqat mohir usta va quruvchilar, balki 
matematika, astronomiya, fizika, arxitektura, geometriya, geode- ziya, 
seysmologiya va kimyo kabi fundamental fanlarni chuqur biladigan olimlarning 
bilim va tajribasi ham kerak bo‘lgan. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, xalqaro 
turizmning pay do bo‘lish va shakllanish tarixining tahlili savdo munosabatlarini 
o‘matish, dam olish va sayohat bilan bir qatorda, dunyo xalqlarining tarixi, 
madaniyati, urf-odat va an’analarini o‘rganish, bilish va buning natijasida odamlar, 
elu elatlar o‘rtasida hamjihatlik, bag‘ri- kenglik fazilatlarini mustahkamlash ham 
turizmning muhim tarkibiy qismi bo‘lgan. Xalqaro darajada turistik xizmatlar 
bozorining rivojlanish ten- densiyalarini ko‘rib chiqishda ko‘pgina davlatlar uchun 
chiquvchi turistlar oqimining o‘sishi, jumladan, 2014-yildan keyingi davrda 
chiquvchi turizmning yuqori sur’atlarda ko‘payishi kuzatilmoqda. Chiquvchi 
oqimning yillik eng yuqori ko‘payish sur’atlari Birlash- gan Arab Amirligida — 
49, 8%, Kipr mamlakatida — 40,7%, Turkiya mamlakatida - 31,9% ni tashkil 
qilmoqda6s. Dunyoda hajmi bo‘yicha barqaror hisoblangan ekskursiya- tanishuv 
turizmi bo‘yicha Fransiya davlati ustun hisoblansa, AQSH va Germaniya davlatlari 
xizmat maqsadidagi safarlar bo‘yicha ustunlik qilmoqda. Xalqaro turizmni 
rivojlantirishda 0 ‘zbekistondagi siyosiy barqarorlik, tinchlik- totuvlik muhim 

---

ahamiyatga ega bo‘lmoqda. Xalqaro turizm sohasi rivojlangan va rivojlanayotgan 
mamlakatlar iqtisodiy taraqqiyotining kuchli katalizatori 1ю‘ИЬ, chet el valyutasi 
va sarmoyalar oqimini ta’minlaydi, unga yaqin soha- laming tez o‘sishiga, aholi 
bandligi muammolarini hal etishda yordam beradi va mamlakatning dunyo 
hamjamiyatidagi obro‘sini oshiradi. Boshqa sohalar bilan qiyoslaganda ancha kam 
sarf – xarajat ta’minlashi mumkin.