0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

B.r. 

MeTOj co3naHHa ommiajiBHOH nepecrrpaxoBOHHOH 

nporpaMMbi. 

// CTpaxoBoe jejro 

2002.

214

---

Ikkinchidan,  qayta  sug'urta  qilish  shartnomalari  tuzilayotgan  ko‘p  hollarda  sessioner 

o'z hamkorining ishonchliligi haqidagi ma’lumotni oldindan ololmaydi.

Zararlami  hoshqarishda vordam  berish haqidagi  qo‘shimcha shart shuni  ko‘zda 

tutadiki,  javobgarlik  va  zaraming  miqdori  haqidagi  masalani  hal  etish  maqsadida 

qayta  sug‘urtalovchini  xabardor  etish  uchun  sug;urtalovchi  e’lon  qilingan  zararlar 

to‘g‘risida  qayta  sug'urtalovchiga  barcha  qo'shimchalar  ma’lumotlar  bilan  taqdim 

etishi  lozim.

Amalda  barcha  shartnomalarda  kelishmovchiliklar  kelib  chiqqanda yagona va 

vakolatga  ega  bosqich  sud  emas,  balki  ijtimoiy  arbitraj  komissiyasi  bo'lishi  nazarda 

tutilgan qo‘shimcha shart mavjud156.

Quyidagilar qayta sug'urta qilish shartnomasi ishtirokchilari hisoblanishadi:

1.  Nsl  sug'urtalovchi  ikkita  iqtisodiy  vazifani  bajaradi  va  ulaming  har  biri 

bo'yicha  maxsus  nom  oladi.  Sug'urtalovchidan  qaltislikni  (boshqa  suglurtalovchilar 

o'rtasida  uni joylashtirish  maqsadida)  qabul  qiluvchi  iqtisodiy  subyekt  sifatida qayta 

sug'urtalovchi deb nomlanadi.  Boshqa sug'urtalovchiga (,N°2) qaltislikni (qisman yoki 

to'liq) beruvchi subyekt sifatida Kslsug'urtalovchi sedent deb nomlanadi.

2.  ,N°2  sug'urtalovchi  ham  ikkita  rolni  o‘ynashi  mumkin.  JSTal  sug'urtalovchi  - 

sedentdan  qaltislikni  (qisman  yoki  to'liq)  qabul  qiluvchi  shaxs  sifatida  ,N°2 

sug'urtalovchi  qayta  sug'urtalovchi  -   sessioner  deb  nomlanadi,  qaltislikni  N°3 

sug'urtalovchiga  beruvchi  shaxs  sifatida  u  retrotsedentga  aylanadi.  Aniqroq  tasawur 

qilish  uchun  tushunchalar  o'zaro  bog’liqligi  ifoda  etilgan  chizmani  taqdim  etamiz 

(18.1-rasm).

Faoliyat jarayonida sug'urta kompaniyasi o'z moliyaviy imkoniyatlarini oshirib 

yuboradigan  zararlar uchun javobgar bo'ladigandek tuyulishi mumkin. Qayta sug'urta 

qilishsiz  yirik  qaltisliklami  ma’lum  ulushlarda  bir  nechta  sug'urta  kompaniyalari 

o'rtasida joy lashtirishga, ya'ni birgalikda sug'urta bilan shug'ullanishga to'g'ri kelgan 

bo'lar  edi.  Shunday  qilib.  qayta  sug'urta  qilish  himoyasi  sug'urtalovchilar  hajmini 

oshirish vositasi, ya’ni o'ziga yirik qaltisliklami qabul qilish imkoniyati hisoblanadi. *

 1

5

T o ‘g ‘rid an  to ‘g‘ri s u g 'u rta

Q ayta s u g 'u rta  qilish

1

s

❖

S u g 'u rta c h i A sl

0

S u g 'u rta c h i 

j

Y°2 -  

q ay ta s u g 'u rta c h i JV°1

0

Sug‘u rtach i JY°3 — 

qayta sug‘u rtach i JV°2

r

s

'

m

3

rX l

Q altislikni dastlab 

jo y lashtirish

Q altislikni ikkilam chi 

joylash tirish

Q altislikni  uchlam chi 

joylashtirish

18.1-rasm.