0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

R isk la rd a n   h im o v a la n is h n in g   m o liy a v iy  v o sita la r i,  u la r n in g   s a m a r a d o r li g i  va

k a m c h il ik l a r i26

SAMARADORLIGI

c = MOLIYAVIY

VOSITALAR

KAMCUILIKLARI

n

11

Sug‘urta qoplamalarining 

ko'rilgan zararga ay nan 

mosligi

c = j

SUG'URTA

KAFOLAT-

LARI

Zarami  baholash  talab 

etilishi

To'lovlami jadal  amalga 

oshirilishi  va ma'muriy 

xarajatlaming kamligi

s

---

PARAMET-

RIK

SUG'URTA

Hi

Ko'rilgan  zai'ar hajmiga 

nisbatan qoplama lo'lovi 

kam yoki yuqoriligi

Bahosi  oldindan aniqligi va 

kichik darajadagi  bo'nak to'lovi 

kafolatlanganligi

TASOD1FIY

MOLIYA-

LASHTIRISU

-O ’

Xarajatlar siylov  bilan 

birgalikda qaytarilishi

Ijobiy ta:sirga ega bo‘lgan 

milliy  oichov birligi 

shakllanganligi

r ~

ZAXIRA

FONDLARI

- V

MablagTar shakllanishi 

ma'lum  vaqt va xarajat talab 

etishi

Mablag'lami hukumat mustaqil 

ajratishi mumkinligi

L _

BYUDJET

MABLAG'-

LARI

Resurslami  qayta 

laqsimlashdagi 

chcklanganlik

i<1:

  Ymepo 

ot

  npnpo.oH£ix 

KaTacTpotJ) 

b

 

MHpe 

3

a  nocjie^Hee  10  neT  Bupoc  ao  S182 

surpn. 

Swiss  Re 

npezicraBiuia 

C T a n i c T H K y  

3a  1975-2014  rofla..vhttp:" forinsiircr.coni--ncvvs-' 16  0 3 .0 1.33586- O o p n nmypep  >Kvp n a;ni ca

htm

.

382

---

Shu  o'rinda,  2009-2016  yillarda  kuzatilgan  tabiiy  va  texnogen  ofatlar 

dunyoning  barcha  yetakchi  sug'urta  kompaniyalarining  risklar  transferi  va 

transformatsiyasi  dasturlari  doirasida  belgilangan  narx  siyosatiga.  amaldagi 

shartnomalar  natijalariga  bog‘liq  boMmagan  holda  bevosita  ta’sir  ko'rsatganligini 

ham  keltirib  o'tish  lozim.

Global  risklar  oqibatlarida  yu/.aga  kelayotgan  muammolarni  hal  etishning 

zararligi  hamda  ahamiyatiga qaramasdan.  dunyoda  risklarni  kamaytirish  va uning 

oqibatlarini  bartaraf  ctishda  moliyaviy  vositalar.  xususan.  aynan  sug'urtaga 

daxldor  bo‘ Igan  sug'urta  kafolatlari,  paramelrik  sug'urta  kabi  metodlardan. 

shuningdek,  sug'urtaga  daxldor  bo'lmagan  tasodillv  moliyalashtirish.  zaxira 

fondlari,  davlat  byudjeti  mablag'lari,  soliq  omillari,  qarz  majburiyatlari  hamda 

xayr-ehson-  niuruvvatlar.  tashqi  iqtisodiy  yordam  kabi  metodlardan  ham  keng 

Toydalanilmoqda  {1 -jadval).

Risklardan  himoyalanishning  keltirib  o‘tilgan  moliyaviy  vositalaridan 

foydalanishda.  bir  tomondan.  ulaming  hat  birida  ma’lum  samaradorlik  namoyon 

bo‘lsa-da,  boshqa  tomondan  esa.  ulaming  har  birida  kamchilik  voki  cheklangandik 

ham  mujassamligi  ko'zga tashlanadi.