0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

Yashil  ranglar:  Vahhobiylar  Imom  H usayn  maqbara-
 
sini  qay  ahvolga  solgan?
K o‘k  ranglar:
Vahhobiylar  1802-yilning  20-aprelida  12  m ing  q o ‘shin 
bilan  q o ‘qqisdan  Im om   Husayn  maqbarasiga  hujum   uyush- 
tirishdi.  Maqbara  oltin  suvi  yuritilgan g‘ishtdan  qad  rostlagan 
edi.  U lar  g‘ishtlami,  qim m atbaho  toshlami,  m aqbara  gum - 
bazidagi  tilla  bezaklami  ko‘chirib  olishdi.  M ol-u   mulk  talan- 
di.  Bunga  qarshi  chiqq an  m o ‘ysafidlar,  bolalar  shafqatsiz 
qirildi.  Karbaloda talon-taroj  8  soat davom etdi.  4 ming odam  
qilichdan  o ‘tkazildi.  Karbaloda  t o ‘kilgan  qon   daryo  b o ‘lib 
oqqan,  vahhobiylar  hatto  uni  kechib  yurishgan...  U lar  ko‘z 
ko ‘rib,  quloq  eshitmagan  yovuzliklami  sodir  etishdi.  Qariya- 
lar,  bolalar,  ayollar  c h av aqland i.  H usay n  m a q b a ra s id a n  
o ‘marilgan  boylik  taxminan  4  ming  tuyaga  yuk  b o ig a n ,  de- 
yiladi.  Bir  yil  o ‘tgach,  tag‘in  shunday  razolat  takrorlangan, 
bu gal  vahhobiylar,  Im om   Hasanning  maqbarasini  talashgan, 
2  ming  m o ‘m in  qirib  tashlangan.
V ahhobiylar ahli  m o ‘m in  q a rg lsh ig a  sabab b o ‘ladi.  Misr 
h u k m d o ri  M u h a m m a d   Ali  1811-yil  bu  harakatga  qarshi 
chiqdi.  U n in g   q o ‘shinlari  H ijozni,  1818-yili  esa  D ir ’ani 
vahhobiylardan tozaladi.  Lekin vahhobiylar vaqti  bilan  o ‘sha 
davlatni  qayta  tiklashdi.  U nin g  poytaxti  a r-R iy o d   b o ‘ldi. 
1838-yili  misrliklar  ularga  ikkinchi  m arta  h u ju m   qilishdi, 
lekin  bari  bir  vahhobiylar  harakatin i  yo ‘q  qila  olm adilar.
Rasuli  akram :  «K im ki  Q u r ’o n n i  o ‘z  r a ’yi  b ilan   tafsir 
qilibdi,  b a ta h q iq   o ‘ziga  j a h a n n a m d a n   jo y   h o z irla b d i» ,— 
deganlar.  A bdul  V ah h o b n in g   tu g ‘ishgan  akasi  S u la y m o n  
o ‘z  v aqtid a  bu   hara k atg a   qarshi  turgan:  «S u lay m o n   bir 
kuni  ukasi  M u h a m m a d d a n   s o ‘rabdi:  —  Islo m n in g   n e c h a  
ustu ni  bor,  ey  ...  a l-V a h h o b ?   U  javob  berdi:  —  5  ta  (iy- 
m o n ,  n a m o z ,  r o ‘za,  z ako t,  haj).  Akasi  aytdi:  —  Jigarim , 
u n d a   sening  6 - u s tu n n i  yaratgan in gni  —  kim ki  senga  er- 
g a sh m a s a ,  u n i  m u s u lm o n   e m a s ,  deb  e ’lon   q ilg a n in g n i 
q a n d a y   tu s h u n ish   m u m k in ?   V aho lan ki,  bu  b i d ’at-ku?!»
Z a m o n a v iy   v a h h o b iy lik k a   intilish   h o z ir   h a m   M isr, 
Jaz o ir,  E ro n ,  P o kiston ,  T o jik iston da  mavjud.
89

---

Boshlovchi: 
Keyingi  yillarda  k o ‘p jo y la rd a   «Islom   ovo- 
zasi»,  «Islom  omili»  degan  g a p lar  q u lo q q a   c h a lin a   b o sh - 
ladi.  Bu  h a q d a   h a m   b iroz  fikr  a lm ashib  olsak.
Q a n i,  m a rh a m a t.