0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

Yashil  ranglar:  Zamaxshariyning  tariqatda  qanday o ‘m i
 
bor?
Ko‘k  ranglar:
Z a m a x sh a riy   (1 075 — 1144)— b u y u k   a llo m a   A bulqosim  
M a h m u d   ib n   U m a r   ibn   A h m a d   Z a m a x s h a r iy   h o z irg i 
T o sh h o v u z   viloyatining  Taxta  tu m a n id a   tu g ‘ilgan.  Z a m a x ­
shariy  «A l-F oiq  fi  g ‘aribil-hadis»  lu g ‘ati  m u q a d d im a sid a  
Q u r ’o n i  k a rim d a n   s o ‘ng  h a d islar  m u s u lm o n   ja m iy a tid a  
m u h im   o ‘rin  egallashi  bilan  birga,  arab  tilining  chiroyli, 
mosligi  h a q id a   gapiradi.  U n in g   «A sosul-balog‘a»  lug‘atida 
s o ‘z larn in g  k o ‘p  m a ’nolilik  xususiyati  h a q id a   s o ‘z  yuriti- 
ladi.  U   o ‘z  asarlarida  badiiy  tasvir  vositalariga  qisqa,  an iq  
va  no zik   izo h  b e rad i.  U   b iro n   n a rs a n i  o ‘z  n o m i  bilan 
a tam asa,  bu  kinoyadir,  deydi...  Z a m a x sh a riy d a n  j u d a   k o ‘p 
ilmiy  m e ro s   qolgan.  U n in g   tilshunoslik,  a d a b iy o tsh u n o s - 
lik,  lug‘atsh u n o slik ,  fiqh,  tafsirshunoslik,  islom  tarixi  va
83

---

falsafasi,  uslub  va  n otiq lik  s a n ’ati,  tafsir,  hadis  va  b oshq a 
f a n la r   b o ‘y ic h a   y o z g a n   50  d a n   z iy o d   a sa rla ri  b o r.  U 
Q u r’oni  karim ni  til jih a td a n   izohlab,  h ar b ir s o ‘z  m a ’nosini 
arab  gram m atik asi  asosida  tu s h u n tira d i.  U  o ‘z  asarlarida 
o d a m la rn i  insofu  a d o latn i  m a h k a m   ushlashga  chorlaydi.