0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

b ) X

10.6- rasm .

texnikaviy vositalar ishlatiladi. Elektr shikastlanishdan himoyalovchi asosiy vosita yerga ulashdir. Yerga ulash elektr shikastlanish xavfini keskin kamaytiradi.
Faraz qilaylik, asinxron dvigatel yerga ulashmasdan ish-layapti (10.6- rasm, a ). Qandaydir sabab tufayli uch fazali tarmoqning bir fazasi dvigatel korpusiga (qobig'iga) tegdi, korpusda bir fazali qisqa tutashish yuz beradi. 10.6- rasm b, da asinxron dvigatelning elektr sxemasi va shu uskunada ishlaydigan shaxs ko‘rsatilgan. Qisqa tutashish toki /qt odamdan
o‘tayotgan tokka / d teng bo‘lib, faqat odam qarshiligi bilan cheklanadi. Om qonuniga asosan:

Qisqa tutashish toki odam badanidan o‘tayotgan tokka baravar. Endi faraz qilaylik, asinxron dvigatel himoyalash maqsadida yeiga ulangan (10.7- rasm, a). Bunda dvigatel va unda ishlaydigan shaxsning elektr sxemasi parallel ulangan ikki

122

www.ziyouz.com kutubxonasi

tarmoqdan iborat bo‘ladi. Bu sxemada = /, odam bada-nidan o‘tayotgan tok, / 2 — yerga ulagichning toki. Har ikkala parallel ulangan qarshiliklaming ekvivalent qarshiligi:

_ /?i /?2

*'ekv _ _{R + R}