Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Сурилишга қаршилиги. 
Ёғоч буюмнинг (тахта, устун, тўсин ва 
ҳ.к .) бир бўлагига ташқи куч қўйилганда ёндош бўлагига нисбатан 
сурилиши ёки эзилиши мумкин. Куч ёғочга қандай йўналишда ту- 
шишига қараб, унинг сурилишга қаршилиги турлича бўлади. Тола­
лар бўйлаб сурилишда куч толаларга параллел тушади, толалар 
узунаси бўйлаб ўзаро сурилади (4.12-р а см , а ). Толаларга тик сури­
лишда толаларга ташқи куч тик тушади, ҳужайралар орасидаги 
бўшлиқ ҳисобига ёғоч эзилади (4.12-р а см , б ). Ш унингдек, кеси- 
лишда ҳам ташқи куч толаларга тик таянч устига тушади (4 .1 2 - 
расм, в ). Ёғоч толалари бўйлаб ва унга тик равишда сурилганда 
толалар узилмайди, лекин улар ўзаро сурилиши ёки уларнинг ёпи- 
шқоқлиги бузилиши мумкин. Ш у сабабли, ёғочнинг эзилиш га қар- 
шилиги кесилишга қаршилигидан анча кичик бўлади. Ёғочнинг то­
лалари бўйлаб сурилишга бўлган қаршилиги сиқилишдаги мустаҳ- 
кам лш иниш 15—25 %ини шшкил этади.
4.12-расм.
Сурилиш турлари: 
о— толалари бўйлаб; 
б
—толаларнинг йўналишига тик; в— толаларига тик равишда кесилиш.
92

---

Ёғочнинг энг муҳим техник хоссаларидан бири мих, бурама 
мих ва шунга ўхшашларни ўзида м а\кам ушлай олишидир. Ёғоч- 
ларнинг бу хоссаси мукаммал текширилган. Ёғочга мих қоқилган- 
да у пона сингари толаларни ўзаро ажратади, айрим ҳолларда, 
толаларни кесади. Толалар пишиқ ва эластиклиги туфайли қоқил- 
ган михни маҳкам ушлаб туради. Айрим ёғочларда (эман, тилоғоч, 
қорақайин) мих қоқиш пайтида дарзлар ҳосил бўлади. Қарағай, 
арча, зирк дарахти ёғочларига михни осон қоқиш мумкин. Эман 
мих ёки бурама михни игнабарглиларга нисбатан 1,5— 2 марта маҳ-