1
2
3
4
5
6
7
Конструкция -
146
46
21
—
—
—
боп кам легир
19г
48
32
ланган
09 Г2
45
31
—
—
—
18Г2
52
36
-
-
12ГС
47
32
—
17ГС
5 0 - 5 2
3 4 - 3 5
-
0 9 Г 2 С
4 4 - 5 0
3 3 - 3 5
29
VI
29 28
27
15ГС
4 8 - 5 2
3 6 - 3 8
3 4 - 3 6
-
15Х С Н Д
50
35
-
-
Пайвандлаш
деганда икки бўлак темирнинг уланадиган жойи
ни қиздириб (пластик ҳолатгача), эритиб ёки совуқ усул билан
ўзаро ёпиштириш жараёнини тушунмоқ керак.
Темирни эритиб ва
босим остида пайвандлаш
мумкин. Ўзининг кулайли-
ги билан эритиб пайванд
лаш усули қурилиш да
к ен г тарқалган.
Темир
конструкциялари электр
ёйи, электртошқол, газ би
лан пайвандланади (13.6-
расм).
Уланадиган икки бў-
лак темир чокига элек
тродни теккизганда электр
ёй иссик^ик энергиясига
айланади ва
уни эритиб
мустаҳкам ёпишади. Пў-
латни электр ёй билан ула-
ганда чокни пайвандлаш
ўзгарткич ёрдамида ўзгар-
мас токка айлантирилади
ёки
пайвандлаш транс-
форматори орқали ўзга-
рувчан ток ишлатилади.
13.6-расм.
Электр ёй билан пайвандлаш:
/ — генератор; 2— электр си м и ;
3 — электрод уш лагич;
4 —электрод;
5— қи сқ ич ;
6— пайнандланадиган темир.
361
Электр ёй учун кучланиши
65—70 В. га тенг бўлган ток керак бўлади.
Бунда электр токининг кучи
1000 В ёки ундан катга бўлиши мумкин.
Электр ёй билан пайвандлаш қўлда, яримавтомат ва
автомат усул-
ларда бажарилади. Охирги икки усулга кўра электрод сими автома
тик равишда узатилади ёки барча технологик жараёнлар механиза-
циялашган автоматика билан бажарилади.
Босимда пайвандлаш усули
электрли туташ, газ билан зичлаш,
ишқалаб қиздириш ва совуқ пайвандлаш турларига бўлинади.
Электрли туташ тури темирнинг пайвандланадиган жойини қиз-
дириб босишга асосланган. Иккита темирнинг пайвандланадиган
нуқтаси қизиб эрийди ва ўзаро босимда бирикади.
Туташ йўли
билан пайвандлаш чокли, нуқтали ва тирқишли
бўлиши мумкин. Чокли пайвандлашда темир қисмлар бутун юзаси
бўйлаб жойланади ва туташ чоклар уланади. Масалан, арматурани
узунаси бўйлаб, швеллер, қўштавр, рельс ҳамда қувурлар чокли
усул билан пайвандланади. Пўлат қисмларнинг бир нуқгасини пай
вандлаш керак бўлса туташ нуқталарга
электр токи берилиб боси-
лади. Пайвандлашнинг бу хили арматура тўрлари ёки пўлат панжа-
раларни ясашда ишлатилади. Тирқишларни пайвандлашда темир
қисмларни ўзаро қирра туташ жойлари айланиб турувчи ролик син
гари электродлар орасидан ўтказилади. Пайвандлаш жараёни уз
луксиз боради. Шу йўл билан пўлаттахталарни зич қилиб пайванд
лаш мумкин.
Газ билан зичлаб пайвандлаганда, масалан, икки қувур ўзаро
туташтириб сиқилади. Пайвандлаш машинасига маҳкам қилиб ўрна-
тилган иккита туташ қувур чоклари газ горелкаси билан қиздири-
лади. Кейин пластик ҳолатга келганда қувур қирралари
бир-бирига
ўзаро сиқилади, натижада, улар маҳкам ёпишади кейин пайванд
ланади. Ҳозир қурилиш амалиётида пайвандлашнинг радиочасто-
тали, ультратовуш ва вакуумда диффузия каби янги усуллари қўлла-
нилмоқца. Радиочастота билан пайвандлаганда икки темирга ра
диочастота токи юборилади.
Натижада, темирнинг қирралари эриб
улар бир-бирига маҳкам уланади.
Do'stlaringiz bilan baham: