Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Ўзбекистон шиша ашёлари
Республикамиз мустақилликка эриш гандан сўнг ш иш а ишлаб 
чиқариш саноатига эътиборни кучайтирди. Ҳ озирда «Ўзқурилиш- 
ашё» акциядорлик уюшмаси таркибига иккита эн г йирик шиша 
ишлаб чиқариш корхоналари «Кварц» ва «Ғазалкентойна» корхона- 
лари 
киради. Бундан ташқари, қуввати 3,5 млн. м2 тахта ойна ишлаб 
чиқарадиган Ч и рч и қ ш иш а заводи (ҳозир «Ғазалкентойна» АУ)
5,4 млн. м2 ойна чиқарадиган 
«Қувасойшиша» 
ишлаб чиқариш
227

---

бирлаш маси ва Чимбой ш иш а заводлари республикамиз қурилиш 
саноатига ш иш а маҳсулотларини етказиб бермоқдалар.
Ш иш а ашёлари чиқарадиган «Кварц» АУ 1974 йилда таш кил 
топган. Корхона 1996 йили қайта қурилди ва ҳозирги кунда ш иш а 
эритмасини ёти қ усулда сўриб ишланадиган юзаси силлиқланган 
ю қори сиф атли текис ой н а тахта ишлаб ч и қари лм оқда. О чи қ 
турдаги «Кварц» АУ даги корхона қуввати шартли равиш да 319 
млн. ш иша буюмлари ишлаб чиқариш им кониятига эга. Ш ундан 
10 млн. м2 қурилиш учун зарур бўлган қалинлиги 3 дан 12 мм. гача 
бўлган ойна тахталари ишлаб чиқарилмоқда.
«Кварц» ш иш а корхонаси асосан йилига 309 млн. дона ш иша 
идиш лар ишлаб чиқариш га ихтисослашган. Вазирлар М аҳкама- 
сининг «Кварц» АУ га қараш ли корхоналарни зам онавий тех­
нология асосида архитектура-қурилиш ойна буюмлари ишлаб чиқа- 
ришга айлантириш зарурлиги тўғрисидаги қарори чиқди. Ушбу 
қарорга кўра ойна тахталарни кесиш , жойлаш ва лазер нурлари 
билан шиша сифатини назорат қилиб турувчи асбоб-ускуналар 
сотиб олиш шартномаси имзоланди. Ш унингдек, «Кварц» корхона­
ларининг махсус ихтисослашган майдонларида йилига 650 тонна 
юқори ҳароратга чидамли шамот ғиштларини ишлаб чиқариш
йўлга қўйилди.
Ш иша буюмлари учун асосий хом ашё — кальцинацияланган 
сода, қайта иш ланган кварц қуми ва натрий сульфати респуб- 
ликамизга таш қаридан келтирилади. Доломит ва дала шпати эса 
маҳаллий хом ашёдир. Хом ашёларни четдан келтиришга чек қўйиш 
мақсадида сода ишлаб чиқарувчи завод қуриш режалаштирилди. 
Қурилаётгап Қўпгирот сода заводи, «Майский» захираларидаги 
кварц қумини олиш ва қайта ишлаш фабрикаси ишга тушса, шиша 
саноатимиз 92 % маҳаллий хом ашёлар билан таъминланади. Ш иша 
саноатини ривож ланиш и учун барча им кониятларни ҳисоблаб, 
олдиндан иш ланган режага кўра қурилишбоп ш иш а иш лаб чиқа- 
риш корхоналарининг қуввати талабга кўра қуйидаги миқцорда 
чиқарилади (8.1-жадвал).
8 .1 -ж а д ва л