Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

тўлғизиш коэффициенти:
ср = (Ғ, 
- Ғ ) / Ғ,
,
бунда, 
Ғ —
асфальт-бетоннинг 20 °С да зарурий қолдиқ ғоваклиги, %.
Асфальт-бетон тўлдиргичларининг микдори, ўлчами, хоссала­
ри ва қандай тоғ жинсидан эканлиги уларнинг сиртини ўраб олган 
битум парданинг қалинлигига таъсири катта. Минерал тўлдиргич- 
лар чақиқ тош, қум ва минерал кукуни заррачалари сиртидаги 
битум парданинг бир қисми шимилишга кетади ва ҳар бир ўлчам- 
дагиси учун қанча битум керак бўлишлиги аникданса сарфланган 
битумнинг умумий микдори топилади. Тўлдиргичларнинг солиш­
тирма юзасига қараб ҳар бир дона сиртини қоплаш учун кетадиган 
битумнинг умумий микдори қуйидагича аникданади:
Б ,
= (1 /А ) - 5; - S ,- ptf,
бунда, 
К
 — ўзгарувчан коэффициент, (Я = 1 0 ); 8( — бир хил ўлчам- 
даги доналар сиртидаги битум парданинг қалинлиги, мкм; 5 — 
минерал тўлдиргичнинг солиштирма юзаси, см2/г ; 
рб —
битум зич­
лиги.
Асфальт-бетон учун самарали битум микдорини тажрибада 
аникдаш ҳам мумкин. Бунинг учун қуритилган минерал тўлдиргич 
доналари 0,071 мм, 0 ,14 мм, 0,315 мм, 0,63 мм ўлчамли элакдан 
ўтказилади. Кейин 0,071 мм. ли минерал кукуни ва битум бўтқаси- 
дан томонлари 
а=И =
50,5 мм. ли цилиндр намуналар стандарт усул­
да зичлаб тайёрланади. Ушбу тажриба ҳар хил микдордаги битум ва 
минерал кукуни билан ишланган намунани 50°С ҳароратда сиқи- 
лишга синалади ва зичлиги топилади. Шулар ичида, энг мустаҳкам 
асфальт-бетон таркиби йўл қурилиши учун тавсия этилади. Ушбу 
усул билан бир хил ўлчамдаги тўлдиргич доналари учун битум