Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

/
1.1-жадвал
Цементнинг 2 8 кунлик мустаҳкамлнгига нисбатан қотиш дараж аси
Қотишдаги \арорат, °С
1
5
10
15
20
25
40
50
28 кунлик мустаҳкамлигига 
нисбатан қотиш даражаси, %
55
72
88
100
106
110
125
130
307

---

Кўшшгма миқдори
1 1 .2 - р а с м .
Қ у ш и л а д и г а н о ҳ а к в а т у п р о қ н и н г м и к д о р и г а к ў р а қ о р и ш м а
м у с т а ҳ к а м л и г и н и н г ў з г а р и ш и :
У— 1:3; 2 - 1 : 4 ; J - l : 5 : 4 - 1 : 6 ; 5 - 1 : 9 .
Жадвалдаги кўрсаткичлардан кўриниб турибдики — совуқ ша­
роитда (1—5°С) ҳамда энг юқори ҳароратда (40—50°С) крришма­
нинг қотиш тезлиги секинлашади. Шу сабабли, совуқ кунлари тай- 
ёрланаётган қоришманинг яхлаб қолмаслиги ва қотиш тезлиги- 
нинг меъёрда бўлиши учун кимёвий қўшилмалар (хлорли кальций 
3—7 %; поташ 3—5 %; хлорли натрий 3—5 % ва ҳ.к.) қўшилади. 
Иссиқ кунларда эса, қоришмадаги сувнинг тезда буғланиб кетмас- 
лиги учун унга сув сепиб турилади. Қишнинг совуқ кунлари тайёр- 
ланадиган қоришма маркаси бир поғона катта қилиб олинади. 
Масалан, М50 қоришма ўрнига М75 бўлиши керак.
Қоришмадан тайёрланган стандарт намунани сувни тўла шим­
дириш ва музлатиш усули билан синалади. Намунанинг музлашга 
чидамлилик даражаси 10, 15, 25, 35, 50, 100, 150, 200 ва 300 
циклларга тенг. Қоришма ёйилувчанлигининг қоришма жойлана- 
диган асос хоссасига, қотиш шароитига ва ҳаво ҳароратига боғ- 
лиқлиги 11.2-жадвалда кўрсатилган.
Муттасил намлик таъсирида ва зарарли муҳитли жойларда мус-
308

---

таҳкамлиги 10—20 МПа бўлган гидравлик қоришмалар ишлатила­
ди. Боғловчи сифатида портландцемент, тошқолли ёки пуццолан 
цементлардан фойдаланилади. Вақти-вақти билан сув таъсирида 
бўладиган конструкцияларни қуришда қоришмага гидрофоб плас-