Ў з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Хиндистон санъати 
Кадимги Хиндистоннинг Мохенжадаро ва Хараппа маданиятлари эр.ав. 2 минг 
йилликда инқирозга йул тутади. Археологик тадкикотлар бу даврда хунармандчилик 
шахарлар курилиши ривожланганлигидан, дарак беради. Айникса Мохенжадаро ва 
Хараппадан топилган кохин хайкали (Шумер хайкалларига анча ухшайди), Хараппадан 
топилган раккоса хайкали ва бошкалар Хиндистоннинг кадимги хайкалтарошлигининг 
ажойиб намунасидир.
Эр.ав.1 минг йилликнинг урталарида хиндистон худудида дастлабки кулдорлик 
давлати пайдо булди. Худди шу пайтда Буддизм дини ҳам шаклланди ва деярли барча 
меъморий иншоотлар ҳамда санъат асарларида бу дин билан боглик равишда юзага 
келди. Саройлар, уй-жойлар ёғочдан қурилган булиб, бизнинг давримизгача етиб 
келмаган. 
Хитой санъати 
Қадимги Хитой ўлкаси узоқ Шарқ минтақасининг цивилизацияси ўчоғи 
ҳисобланади. Шань-Инь, Чжоу, Цинь ва Хань давлатлари негизида қадимги Хитой 
цивилизацияси давлатчилиги, шаҳарсозлиги ва санъати шаклланади. Узоқ Шарқ 
цивилизациясига хос Хитой иероглифик ёзуви, яшаш тарзи маданиятнинг иқтисодий 
асослари шаклланади. Археологик тадқиқотлардан шу кеча-ю кундузда кўплаб 
меъморчилик ёдгорликлари, мудофаа иншоотлари, шу жумладан буюк Хитой девори, 
бронзадан қуйилган бадиий буюмлар, қурол-яроқ, Хитой тангалари, чинни асбоблар, 
деворий нақшлар, ипакчилик санъати ва қоғоз, ипак асосида шаклланган тасвирий 
санъат намуналари кўплаб топилган. Хитой цивилизациясининг неолит ва бронза 
даврида 
шаклланган 
хусусиятлари 
ва 
асосий 
аломатлари 
бу 
минтақа 
цивилизациясининг бутун тараққиёти мобайнида ўз анъанавий қиёфасини сақлаб 
келиши эътиборга сазовордир. 
Амалий машғулотлар учун тавсия ва кўрсатмалар: 
Амалий машғулотда талабаларнинг фикрлаш фаолиятини жадаллаштириши, 
турли педагогик ва замонавий технологияларни қўллаган ҳолда уларни мустақил ва 
эркин фикрлашга, таҳлил қилишга ўргатиши зарур. Бунда улар: 
- машғулот давомида ўқув материалларини чуқур ва яхлит ҳолда ўрганишлари; 
- дарсдан ташқарида фойдаланган турли адабиётлар, матнлар, материалларга од 
фикрларни эркин баён эта олишлари;
- мустақил равишда мавзуни мустаҳкамлаш, умумлаштириш, хулоса чиқара олишлари 
керак бўлади. 
Амалий машғулотларни ташкил этиш бўйича кафедра профессор-ўқитувчилари 
томонидан кўрсатма ва тавсиялар ишлаб чиқилади. Унда талабалар асосий маъруза 
мавзулари бўйича олган билим ва кўникмаларини амалий тайёргарлик орқали янада 

---

7 
бойитадилар. Шунингдек, дарслик ва ўқув қўлланмалар асосида талабалар 
билимларини мустаҳкамлашга эришиш, тарқатма материаллардан фойдаланиш, илмий 
мақолалар ва тезисларни чоп этиш орқали талабалар билимини ошириш, рефератлар 
ёзиш, ёзма ишлари ёзиш, мавзулар бўйича архив ҳужжатларидан намуналар тайёрлаш 
ва бошқалар тавсия этилади. 
Амалий машғулот учун тахминий мавзулар: 
1. Санъат ижтимоий онг шакли сифатида 
2. Миср ва Месопотамия санъати 
3. Хетлар, Урарту, Кичик Осиё, Мидия, Ахмонийлар, Эллинизм, Парфия ва 
Сосонийлар санъати 
4. Ўрта Осиёда юнон-бактрия, кушон, эфталит, турк хоқонлиги давлатлари 
даврларининг санъати 
5. Мусулмон халқларининг VIII-XV асрлардаги санъати 
6. Марказий Осиё ўрта аср санъати 
7. Хиндистон санъати 
8. Хитой санъати 
9. абадий мавзулар ва кўчувчи сюжетлар