*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5-chizma. Menejment obyekti va subyekti o‘rtasidagi tizim 

---

66 
 
Demak,  ijtimoiy  mimosabatlar  subyektlari  kishilardan,  obyektlari  esa 
ulaming  turli  sohalardagi  turli-tuman  faoliyatlaridan  (ishlab  chiqarish,  fan, 
madaniyat, san’at va hakazo.) iborat.
 
0‘zbekiston  Respublikasi  milliy  xo‘jaligi  boshqamv  tizimi  iqtisodiy, 
siyosiy,  g‘oyaviy,  ahloqiy,  mhiy  va  boshqa  munosabatlar  yigindisidan 
iboratdir. Ulaming orasida eng muhimi iqtisodiy munosabatlardir.
 
Iqtisodiy  ishlab  chiqarish  munosabatlari  -  bu  barcha  ustqurma 
mimosabatlar asosida turavchi va o‘z salmogi jihatidan munosabatlar tizimida 
yetakchi boigan asosiy  munosabatlardir. Shu sababli, respublika iqtisodiyotini 
qayta  qurishning  mohiyati  ma’muriy  munosabatlar  ustunligidan  iqtisodiy 
munosabatlarga menejmentning barcha darajalarida manfaatlami boshqarish va 
kishilar  manfaatlari  vositasida  boshqaruvga  o‘tishdan  iborat.  Lekin  mehnat 
jamoalari  faqat  iqtisodiy  emas,  balki  ijtimoiy-siyosiy,  mafkuraviy,  huquqiy 
vazifalami ham bajaradilar. Demak, milliy xo‘jalik boshqamvi obyekt sifatida 
murakkab, o‘zgaruvchan ijtimoiy-iqtisodiy tizimdan iborat ekan.
 
Tarkibiy  jihatdan  respublika  milliy  xo‘jaligi  turli  xil  ishlab  chiqarish 
unsurlaridan  (ish  joyi,  sex,  korxona,  konsem,  tarmoq  va  hakazo.)  iborat. 
Iqtisodiyotning asosiy bo‘g‘ini - korxonadir. Korxona (firma) o‘z ish natijalari 
bo‘yicha toiiq javobgardir. Korxona 

---

23
 https://studfiles.net/preview/5640834/page: 15/
 
67 
 
daromadlari butun mehnat jamoasi mehnati natijasi bilan uzviy bog‘liqdir.
 
Iqtisodiyotni  boshqarish  tizimi  ikki  kichik  tizimdan  -  axborot  oqimlari 
bilan  bir  tizimga  bogiangan  ishlab  chiqarish  jamoasi  va  boshqaruvchilar 
jamoasidan  iborat  menejment  obyekti  va  subyektidan  tashkil  topgan.  To‘g‘ri 
aloqa  yoilari  bo‘yicha  yuqoridan  pastga  -  boshqaruv  buyruqlari,  aks  ta  ‘sir 
yo‘llari  bo'yicha  pastdan  yuqoriga  -  qarorlar  bajarilishi  haqida  axborot 
yuboriladi.
 
Korxona(firma)  sex,  boiinma,  xizmat  kabi  unsurlaming  o‘zaro 
bog‘lanmagan,  tasodifiy  birikmasi  emas.  U  o‘zi  tashkil  topgan  unsurlaming 
korxona tashkil etilishida ko‘zda tutilgan maqsadga erishish uchun o‘ziga xos 
birikishidan  iborat.  Korxona(firma)  yirikroq  ijtimoiy  iqtisodiy  tizim  -  tarmoq 
tarkibiga  kiradi  va  uning  unsuridan  iborat  boiadi,  tarmoq  esa  o‘z  navbatida 
yaxlit tizim - milliy xo‘jalikning tarkibiy qismidir.
 
Shunday qilib, 0‘zbekiston milliy xo‘jaligi yaxlit yirik tizim boiib, barcha 
tarm oqlami xo‘jalik yuritishning murakkab mexanizmiga biriktiradi.