" Tasdiqlayman " " O’quv va tarbiyaviy ishlari bo’yicha" direktor muovini

4-ilova
FSMU-texnologiyasi 1-guruh

Savol	Aqli zaif bolalardagi xususiyatlarni sanang?
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M) Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring

2-guruh

Savol	Aqli zaif darajalarida namoyon bo’lishi?
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M) Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
(U) Fikringizni umumlashtiring

5-Ilova

Bilaman	Bilishni xoxlayman	Bilib oldim

B/B/B Jadvali.

Uyga vazifa. Jadvalni to’ldiring.
6-Ilova.
“Klaster” metodi

“Tasdiqlayman”

“O’quv va tarbiyaviy ishlari
bo’yicha” direktor muovini
Teshayeva G.M. ________
Fanning nomi: Defektologiya asoslari.
O’qituvchi: Sayfullayeva A.G`.
12-Mavzu: Maktabgacha ta’lim yoshidagi aqli zaif bo’lgan bolalar ta’lim-tarbiya berish.
1.1O’quv mashg’ulotining ta’limtexnologiyasi

Vaqt: 2 soat	O’quvchilarsoni: 30 nafar
Mashg’ulotning shakli va turi	Nazariy – Amaliy o’quv mashg’uloti
Guruhlar:	5-20	6-20	8-20
Sana:
O’quv mashg’ulot rejasi:	1. Maktabgacha ta’lim yoshidagi aqli zaif bo‘lgan bolalarga ta’lim-tarbiya berish. 2. Maktabgacha ta’lim yoshidagi aqli zaif bo‘lgan bolalarga ta’lim-tarbiya berish metodikasi.
O’quv mashg’ulot maqsadi:	1. O’quvchilarga maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar haqida bilim berish. 2. O’quvchilarning aqli zaiflikning kelib chiqish sabablari haqida bilimlar berish.
O’qitish natijasi:	YK-1,YK-2,3,4,5,6,9,11 KK-1.1, 1,4,1,5 1,7 1,9 1,12 .
Pedagogik vazifalar: 1. Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar haqida ma’lumot berish. 2. Aqli zaiflikning darajalari haqida bilim berish. 3. Aqli zaiflikning kelib chiqish sabablarini tushuntirish.	O’quv faoliyati natijalari: 1. Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar haqida ma’lumotga ega bo’ladilar. 2. Aqli zaiflikning darajalari haqida bilib oladilar. 3. Aqli zaiflikning kelib chiqish sabablarini bilib oladilar.
Ta’lim usullari:	Ma’ruza,aqliy hujum, tushuntirish, ko’rsatish
Ta’lim berish shakli:	Guruhli va jamoa.
Ta’lim vositalari:	Ma’ruza matni, yozuv taxtasi, darslik, ko’rgazmali qurollar, qo’shimcha adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Ta’lim berish sharoiti:	Maxsusko’rgazmali qurollar bilan jihozlangan guruhli ishlashga mo’ljallangan o’quv xonasi.
Monitoring va baholash.	Og’zaki,savol-javob, bajarilgan o’quv topshiriqla rtaqdimotini baholash.

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyatning mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchi
I bosqich Mavzuga kirish (15 daqiqa)	Tashkiliy boshlanish. 1.1. O’quvchilar bilan salomlashadi.Yo’qlama qilish. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorlash. 1.2. Mashg’ulotning mavzusi, maqsadi mazmuni o’qitish natijalarini aytadi. 1.3. Mashg’ulot bosqichlari va beriladigan topshiriqlar bilan tanishtiradi. 1.4. O’quvchilarni baholash mezoni bilan tanishtiradi. 1-ilova	O’quvchilar mashg’ulotga tayyorlanadilar.
II bosqich Asosiy bosqich. (50 daqiqa)	Yangi o’quv materialiga kirish. 1.5. O’tilgan mavzuni mustahkamlash. 2-ilova 1.6. O’quvchilarga aqlida nuqsoni bo’lgan bolalar haqida ma’lumotlar beradi.3-Ilova 1.7. O’quvchilar aqlida nuqsoni bo’lgan bolalarning xususiyatlari haqida bilib oladilar. 4-Ilova 1.8. «Nima uchun? metodi» orqali talabalar faollashtiriladi.5-ilova	Yozma ish yozadilar, savollarga javob beradilar , bilimlarni tekshirish uchun test savollari ni yechadilar.
III bosqich Yakuniy (15 daqiqa)	3.1Izohli baholaydi va jurnalga qayd qiladi. 3.2. Uyga topshiriq beradi. 6-Ilova Uyga vazifa: Mavzuga mos didaktik materiallar topib kelish.	Savol beradilar. Ball natijalarini eshitadilar, tahlil qiladilar.

1-Ilova.
Baholash mezoni

Ko’rsatkichlar	Baholar
	5	4	3	2
Nazariy bilimlarni rivojlantirish	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa va tahlil qilsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni qisman o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni bayon qila olmasa
Mavzu yuzasidan berilgan vazifani yechishda nazariy bilimlarni qo’llay olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsamasa	Berilgan vazifa nazariy ma’lumotlar asosida qisman yecha olsa	Berilgan vazifani yecha olmasa
Muammoli vaziyatlardan chiqib keta olsa	Muammoli masalalarni yechishda shaxsiy intelektidan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda namunaviy masalalarning yechimlaridan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda o’qituvchining yordamidan foydalana olsa	Muammolimasalalarniyecha olmasa
Jami:	5	4	3	2

2-Ilova
O’tilgan mavzuni mustahkamlash.
1. Oligofreniya necha darajada namoyon buladi?
A. Klinik, psixologik, pedagogik
B. Rezus faktorining tugri kelmasligi, xromosoma kasalliklari
S. Debil, imbetsil, idiot
D. Akli zaif oligofren, dementsiya
Ye. Maningit, menigoentsefalit, markaziy nerv sitsemasining shikatslanishi
2. Oligofreniyaning formasi nechta?
A. 5 ta
B. 6 ta
S. 4 ta
D. 3 ta
Ye. 2 ta
3. Akliy zaiflikni kanday mezonlarni tafovut kilamiz?
A. Pedagogik, labarotoriya;
B. Psixologik, klinik;
S.Klinik, psixologik, pedagogik
D. Eksperiment, klinik, psixologik
Ye. Klinik, labarotoriya, pedagogik
4. Ruxan sust rivojlangan bolalar akliy darajasi jixatdan necha guruxga bulinadi?
A. 5 ta
B. 6 ta
S. 4 ta
D. 2 ta
Ye. 3 ta
3-Ilova

Aqliy tarbiya maxsus maktabgacha tarbiya muassasasi ishning eng muqim, shu Bilan birga eng murakkab tomonidir.



Aqli zaif bolalarda bosh miyaning organik jarohatlanishi natijasida bilish faoliyati va nutqi turqun buzilgan bo’ladi. Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar kattalarning suqbatlari mazmunini ertaklarning mazmunini yaxshi tushunmaydilar. Zarur ko’rsatmalarni tushunmaganliklari sababli o’yinlarda ishtirok eta olmaydilar.




Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalarning tasavvurlari kambag’al, parcha tarzda bo’ladi.


4-Ilova.

Bolalarni aqliy jiqatdan tarbiyalash kattalar Bilan muloqatda bo’lish, tеngdoshlari bilan o’ynash va tizimli ta'lim jarayonida amalga oshiriladi. Aqli zaif bolalarni aqliy jiqatdan tarbiyalash bo’yicha korrеktsion – tarbiyaviy ishlar bolalarda diqqatni va xotirani rivojlantirishga idrok, tafakkur va diqqatni shakllantirishga haratiladi. Bu ish maktabgacha tarbiya muassasasida – kundalik qayotda tеvarak – atrof bilan tanishishda barcha bolalar faoliyatini shakllantirish jarayonida va nutq o’stirish, oddiy matеmatik tasavvurlarni shakllantirish mashqulotlarda, o’yinga o’rgatish, tasviriy faoliyat, o’z-o’ziga xizmat qilish malakalarini shakllantirishda amalga oshiriladi.



5-Ilova
«НИМА УЧУН?» СХЕМАСИ ТЕХНОЛОГИЯСИ.
Бу технологиядан шакллантирилган муаммо юзасидан «нима учун?» саволи қўйилиб унга ҳар бир талаба-ўқувчи ўзининг қарашларини, фикрларини ёзади. Асосий мақсад нотўғри бўлсада ўқувчиларнинг фикр билдиришларига, охир оқибатда тўғри хулосалар чиқаришларига эришишдан иборат. «Нима учун?» саволининг қўйилиши ва унга жавобларнинг ёзилиши муаммо ечими топилгунча давом этади. Дастлаб бир партада ёнма-ён ўтирган талаба-ўқувчилар, сўнгра кичик гуруҳ, охирида бутун гуруҳ ёзма жавоблари ҳамкорликда таққосланиб, такрорланувчи ва хато фикрлардан тозаланиб, бир умумий тўғри натижага келинади. Нотўғри жавоблар танқид остига олинмайди.

Муам-
мо

Жавоблар:
1.
2.
3.

Жавоблар:
1.
2.
3.

Ҳамкорликдаги умумий хулосалар:
1.
2.
Нима Нима Нима
учун? учун? учун?


6-Ilova.

Uyga vazifa Bradilaliya - nutqning patologik sekinlashgan sur’ati.

mavzuga mos didaktik materiallar topib kelish.

“Tasdiqlayman”

“O’quv va tarbiyaviy ishlari
bo’yicha” direktor muovini
Teshayeva G.M. ________
Fanning nomi: Defektologiya asoslari.
O’qituvchi: Sayfullayeva A.G`.
13-Mavzu: Nutq nuqsoni haqida tushuncha.
13.1. O’quv mashg’ulotining ta’limtexnologiyasi

Vaqt: 2 soat	O’quvchilarsoni: 30 nafar
Mashg’ulotning shakli va turi	Nazariy – Amaliy o’quv mashg’uloti
Guruhlar:	5-20	6-20	8-20
Sana:
O’quv mashg’ulot rejasi:	1.Logopediya fani, maqsadi va vazifalari 2.Logopediya fanining rivojlanish bosqichlari 3.Fanning rivojlanishiga hissa qo‘shgan olimlar.
O’quv mashg’ulot maqsadi:	1. O’quvchilarga maktabgacha yoshdagi nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalar haqida ma’lumot berish. 2.O’quvchilarga nutq nuqsonlarining tavsifi orqali o’quvchilarga insoniy xislatlarni singdirish.
O’qitish natijasi:	YK-1,YK-2,3,4,5,6,9,11 KK-1.1, 1,4,1,5 1,7 1,9 1,12 .
Pedagogik vazifalar: 1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari haqida bilim berish. 2. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari sabablari, alomatlari haqida tushuncha berish.	O’quv faoliyati natijalari: 1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari haqida bilib oladilar 2. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari sabablari,alomatlari haqida gapiradilar.
Ta’lim usullari	Ma’ruza,aqliy hujum, tushuntirish, ko’rsatish
Ta’lim berish shakli	Guruhli va jamoa.
Ta’lim vositalari	Ma’ruza matni, yozuv taxtasi, darslik, ko’rgazmali qurollar, qo’shimcha adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Ta’lim berish sharoiti	Maxsusko’rgazmali qurollar bilan jihozlangan guruhli ishlashga mo’ljallangan o’quv xonasi.
Monitoring va baholash.	Og’zaki,savol-javob, bajarilgan o’quv topshiriqla rtaqdimotini baholash.

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyatning mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchi
I bosqich Mavzuga kirish (15 daqiqa)	Tashkiliy boshlanish. 1.1O’quvchilar bilan salomlashadi.Yo’qlama qilish. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorlash. 1.2. Mashg’ulotning mavzusi, maqsadi mazmuni o’qitish natijalarini aytadi. 1.3. Mashg’ulot bosqichlari va beriladigan topshiriqlar bilan tanishtiradi. 1.4. O’quvchilarni baholash mezoni bilan tanishtiradi. 1-ilova	O’quvchilar mashg’ulotga tayyorlanadilar.
II bosqich Asosiy bosqich. (50 daqiqa)	Yangi o’quv materialiga kirish. 2.1. O’tilgan mavzuni mustahkamlash. 2-ilova 2.2O’quvchilarga nutqida nuqsoni bo’lgan bolalar haqida ma’lumotlar beradi.3-Ilova 2.3. O’quvchilar nutqida nuqsoni bo’lgan bolalarning xususiyatlari haqida bilib oladilar. 4-Ilova 2.4. «Klaster metodi» orqali talabalar faollashtiriladi. 5-ilova	Yozma ish yozadilar, savollarga javob beradilar, bilimlarni tekshirish uchun test savollari ni yechadilar.
III bosqich Yakuniy (15 daqiqa)	3.1. Izohli baholaydi va jurnalga qayd qiladi. 3.2. Uyga topshiriq beradi. 6-Ilova Uyga vazifa Logepedning shaxsi haqida ma’lumot topish.	Savol beradilar. Ball natijalarini eshitadilar, tahlil qiladilar.

1-Ilova. Baholash mezoni.

Ko’rsatkichlar	Baholar
	5	4	3	2
Nazariy bilimlarni rivojlantirish	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa va tahlil qilsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni qisman o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni bayon qila olmasa
Mavzu yuzasidan berilgan vazifani yechishda nazariy bilimlarni qo’llay olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsamasa	Berilgan vazifa nazariy ma’lumotlar asosida qisman yecha olsa	Berilgan vazifani yecha olmasa
Muammoli vaziyatlardan chiqib keta olsa	Muammoli masalalarni yechishda shaxsiy intelektidan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda namunaviy masalalarning yechimlaridan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda o’qituvchining yordamidan foydalana olsa	Muammolimasalalarniyecha olmasa
Jami:	5	4	3	2

2-ilova. O’tilgan mavzu yuzasidan savollar.

1.Aqli zaif bo’lgan bolalar xususiyatlarini sanang?

2.Aqli zaiflik darajalarini sanang?
3.Oligofrenopedagogika nimani o’rgatadi?
4.Aqli zaiflikning namoyon bo’lishi?
5.Aqli zaiflik kelib chiqaradigan asosiy sababini ayting?
6.Oligofreno so’zining ma’nosini ayting?



3-Ilova.

4-Ilova.


Logopediyaning yuqorida ko‘rsatilgan vazifalarida uning ham nazariy, ham amaliy yo‘nalishlari belgilab berilgandir.


5-Ilova.
6-ilova
Uyga vazifa: Logepedning shaxsi haqida ma’lumot topish.

“Tasdiqlayman”

“O’quv va tarbiyaviy ishlari
bo’yicha” direktor muovini
Teshayeva G.M. ________
Fanning nomi: Defektologiya asoslari.
O’qituvchi: Sayfullayeva A.G`.
14-Mavzu: Nutq nuqsonlarini kelib chiqish sabablari.
14.1. O’quv mashg’ulotining ta’limtexnologiyasi

Vaqt: 2 soat	O’quvchilarsoni: 30 nafar
Mashg’ulotning shakli va turi	Nazariy – Amaliy o’quv mashg’uloti
Guruhlar:	5-20	6-20	8-20
Sana:
O’quv mashg’ulot rejasi:	1. Nutq nuqsonlari haqida tushuncha. 2. Nutq nuqsonlarining kelib chiqishi sabablari.
O’quv mashg’ulot maqsadi:	1. O’quvchilarga maktabgacha yoshdagi nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalar haqida ma’lumot berish. 2. O’quvchilarga nutq nuqsonlarining kelib chiqish sabablari haqida ma’lumot berish.
O’qitish natijasi:	YK-1,YK-2,3,4,5,6,9,11 KK-1.1, 1,4,1,5 1,7 1,9 1,12 .
Pedagogik vazifalar: 1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari haqida bilim berish. 2. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari sabablari, alomatlari haqida tushuncha berish.	O’quv faoliyati natijalari: 1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari haqida bilib oladilar 2. Maktabgacha yoshdagi bolalarning nutq kamchiliklari sabablari,alomatlari haqida gapiradilar.
Ta’lim usullari	Ma’ruza,aqliy hujum, tushuntirish, ko’rsatish
Ta’lim berish shakli	Guruhli va jamoa.
Ta’lim vositalari	Ma’ruza matni, yozuv taxtasi, darslik, ko’rgazmali qurollar, qo’shimcha adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Ta’lim berish sharoiti	Maxsusko’rgazmali qurollar bilan jihozlangan guruhli ishlashga mo’ljallangan o’quv xonasi.
Monitoring va baholash.	Og’zaki,savol-javob, bajarilgan o’quv topshiriqla rtaqdimotini baholash.

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyatning mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchi
I bosqich Mavzuga kirish (15 daqiqa)	Tashkiliy boshlanish. 1.1. O’quvchilar bilan salomlashadi.Yo’qlama qilish. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorlash. 1.2. Mashg’ulotning mavzusi, maqsadi mazmuni o’qitish natijalarini aytadi. 1.3. Mashg’ulot bosqichlari va beriladigan topshiriqlar bilan tanishtiradi. 1.4. O’quvchilarni baholash mezoni bilan tanishtiradi. 1-ilova.	O’quvchilar mashg’ulotga tayyorlanadilar.
II bosqich Asosiy bosqich. (50 daqiqa)	Yangi o’quv materialiga kirish. 2.1. O’tilgan mavzuni mustahkamlash. 2-ilova. 2.2. O’quvchilar nutqida nuqsoni bo’lgan bolalarning kelib chiqish sabablari haqida bilib oladilar. 4-Ilova. 2.3. « Nutq nuqsonlarining turlari» orqali talabalar faollashtiriladi. 5-ilova.	Yozma ish yozadilar, savollarga javob beradilar, bilimlarni tekshirish uchun test savollarini yechadilar.
III bosqich Yakuniy (15 daqiqa)	3.1Izohli baholaydi va jurnalga qayd qiladi. 3.2. Uyga topshiriq beradi. 6-Ilova. Uyga vazifa	Savol beradilar. Ball natijalarini eshitadilar, tahlil qiladilar.

1-Ilova. Baholash mezoni

Ko’rsatkichlar	Baholar
	5	4	3	2
Nazariy bilimlarni rivojlantirish	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa va tahlil qilsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni to’liq o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni qisman o’zlashtirsa	Berilgan nazariy ma’lumotlarni bayon qila olmasa
Mavzu yuzasidan berilgan vazifani yechishda nazariy bilimlarni qo’llay olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsa	Berilgan vazifani nazariy ma’lumotlar asosida to’liq yecha olsamasa	Berilgan vazifa nazariy ma’lumotlar asosida qisman yecha olsa	Berilgan vazifani yecha olmasa
Muammoli vaziyatlardan chiqib keta olsa	Muammoli masalalarni yechishda shaxsiy intelektidan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda namunaviy masalalarning yechimlaridan foydalana olsa	Muammoli masalalarni yechishda o’qituvchining yordamidan foydalana olsa	Muammolimasalalarniyecha olmasa
Jami:	5	4	3	2

2-ilova. O’tilgan mavzuni mustahkamlash ushun savollar.

1. Logopediya faninig maqsadva vazifalari?

2. Nutqida nuqsoni bor bolalarning kelib chiqish sabablari?
3.Tug’ma va orttirilgan nutqidagi nuqsonlarining sabablari?
4. Nutq nuqsoning turlarini sanang?
3-ilova. NUTQNING BUZILISh SABABLARI.





Bolalardagi nutqiy nuqsonlarning asosiy sabablari:

Homiladorlik vaqtidagi taksikozlar, virusli va endokrin kasalliklar, jarohatlar qonning resuz-faktorga mos kelmasligi;



Nutqiy nuqsonlar



Funksional xarakterdagi nutq buzulishlari.

Organik xarakterdagi nutq buzulishlari.


Organik Nutq buzilishlari o`z navbatida ma’lum joyning zararlanishiga ko`ra markaziy va periferik xarakterda bo`ladi.Markaziy buzilishlar: markaziy nerv sistemasini u yoki bu qismlarining buzilishi, zararlanishi natijasida kelib chiqadi. Markaziy xarakterdagi o5-Ilova
Disfoniya (afoniya) – tovush apparatining patologik o`zgarishlari oqibatida fanasiyaning yo`q bo`lishi yoki zaiflashuvi.
rganik nutq buzilishlariga: alaliya, afaziya, dizartriya nutq kamchiliklari kiradi




Funksional buzilishlar — bunda nutq jarayonida ishtirok etadigan a’zolar tuzilishida xech qanday o`zgarishlar bo`lmaydi. Funksional xarakterdagi nutq Turli nutq buzilishlarining rivojlanishini oldindan aniqlash katta ahamiyatga egadir.