" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

M oddiy  va protsessual huquq.

  H u q u q   tizim id agi  ta rm o q la r  m o d d iy   va 

protsessual  h u q u q   tu rlarig a  h am   b o ‘linadi.  K onstitusiyaviy  h u q u q ,  m a ’­

m u riy   h u q u q ,  m oliyaviy  h u q u q ,  yer  h u q u q i,  fu q aro lik   h u q u q i,  jin o y a t 

h u q u q i  va  m e h n a t  h u quq i  o ‘z  m azm u n ig a  k o ‘ra  m o d d iy   h u q u q   h iso b la n a ­

di  va  u la r 

in so n la raro ,  u larn in g   xilm a-x il  tu z ilm alariaro   real  tarkib 

to p a d ig an   m u n o sa b a tla m i  tartib g a  soladi.  Bu  m u n o sa b a tla r  m u lk   sh ak l- 

lari,  m u lk k a  egalik  qilish,  u n d a n   foy dalan ish ,  u ni  ta s a rm f  etish ,  m u lk n i 

olish  va  sotish,  dav lat  bo shqaruvi  sohasidagi  m u n o sa b a tla r,  fu q aro la m in g  

m e h n a t  faoliyati,  h u q u q   va  erk in lik larin i  am alg a  oshirish   b ilan   b o g ‘liq 

h o ld a  vujudga  keladi.

Protsessual  h u q u q   ta rm o q larig a  esa  jin o y a t-p ro tse ssu a l,  fu qarolik  

protsessual  va  x o ‘jalik -p ro tsessu al  h u q u q   ta rm o q la ri  kiradi.  U la r  tu rli

1  Q   a  r  a  n  g: 

Н овицкий  И .Б.

  О сн о в ы   Р и м ско го   граж дан ского  права.  —  М .,  1972.

334

---

XV  В  О  В.  H U Q U Q   T IZ IM I  VA  Q O N U N C H ILIK   T IZIM I

nizo lar,  kelish m o vchilik larn i  hal  etish,  jin o y a t  va  b o sh q a  h u q u q b u zarlik - 

la m i  tergov  qilish  va  su d d a  k o ‘rishn in g  tashkiliy  m asalalarin i  tartib g a  so la­

di.  M asalan , jin o y a t  h u quq i  n o rm alari  q an d ay   qilm ish jin o y a t  ekanligi  va 

shu  x a tti-h a ra k a t  yoki  h arakatsizlik   u c h u n   b eriladig an   ja z o n in g   u m u m iy  

asoslarini  belgilab  bersa,  jin o y a t-p ro tse ssu a l  h u q u q i  u ni  tergov  qilish, 

su d d a  k o ‘rish  kabi  q a to r  m asalalarni  o ‘z  n o rm alarid a  m ustahk am layd i. 

M o d d iy   h u q u q   bilan  protsessual  h u q u q   o ‘rtasid a  uzviy  b o g ‘liqlik  borligi 

y aqq ol  k o ‘rinib  

turib d i.  U la r  b ir-b irin i  ta q o zo   etadi  va  uzviylikda  bir 

b u tu n   yaxlitlik  kasb  etad i.

S h u n d ay   qilib,