Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

 
14.9. Тамом бўлмаган ва иштирокчиликда содир этилган 
жиноятлар учун жазо тайинлаш тартиби. 
Суд тамом бўлмаган жиноятлар (
жиноятга тайёргарлик 
кўрганлик ва суиқасд қилганлик
) учун жазо тайинлашда:
- ЖК 54-моддасида кўрсатилган умумий қоидаларни; 
- жиноятнинг ижтимоий хавфлилик даражасини; 
- жиноятнинг амалга оширилганлик даражасини; 
- жиноятнинг охирига етказилмаганлик сабабларини 
эътиборга олган ҳолда жазо тайинлаши шарт.
Суд тамом бўлмаган жиноятлар учун жазо тайинлаганда, 
жазонинг муддати ёки миқдори -
ЖК Махсус қисми айнан бир 
моддаси ёки модда қисмида тамом бўлган жиноят учун назарда 
тутилган жазо турларининг энг кўп (максимал) муддатининг 
тўртдан уч қисмидан ошмаслиги керак. 
Ушбу қоида содир этилган битта жиноят учун ЖК Махсус 
қисм тегишли моддаси ёки модда қисмида тайинланиши назарда 
тутилган барча жазо турларига тааллуқли эмас, балки ушбу 
санкцияда назарда тутилган энг оғир жазо турига нисбатан 
қўлланилади. 
Агарда тамом бўлмаган жиноят 
аёллар 
ва
олтмиш ёшдан 
ошган эркаклар
томонидан содир этилган бўлса ва содир қилинган 
жиноят учун озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланса, ушбу 
жазо турининг муддати ЖК 50-моддасида ушбу шахслар учун 
тайинланиши назарда тутилган озодликдан маҳрум қилиш жазоси 
муддатининг тўртдан уч қисмидан ошмаслиги лозим.
Мазкур қоида: 
- ўта хавфли рецидивистларга; 
- уюшган гуруҳ ёки жиноий уюшма аъзоларига; 
- тинчлик ва хавфсизликка қарши қаратилган тамом бўлмаган 
жиноятлар содир этганларга; 
- 
ЖК 
97-моддаси 
2-қисмидаги 
“Жавобгарликни 
оғирлаштирадиган 
ҳолатларда 
қасддан 
одам 
ўлдириш”га 
тайёргарлик кўрган ёки суиқасд қилган шахсларга; 
- ЖК 118-моддаси 4-қисмидаги “Ўн тўрт ёшга тўлмаганлиги 
айбдорга аён бўлган шахснинг номусига тегиш”га тайёргарлик 
кўрган ёки суиқасд қилган шахсларга; 

---

-105-
- ЖК 119-моддаси 4-қисмидаги “Ўн тўрт ёшга тўлмаганлиги 
айбдорга аён бўлган шахсга нисбатан жинсий эҳтиёжини 
ғайритабиий усулда қондириш”га тайёргарлик кўрган ёки суиқасд 
қилган шахсларга; 
- ЖК 246-моддаси “Контрабанда” 2-қисмида назарда тутилган 
жиноятга тайёргарлик кўрган ёки суиқасд қилган шахсларга 
нисбатан тадбиқ қилинмайди.
Ушбу ҳолатларда жазо умумий асосларда тугалланган 
жиноятлар учун тайинланиши назарда тутилган жазо муддати ва 
миқдоридан келиб чиқиб тайинланади ва юқорида таъкидланган 
қоида, яъни ЖК Махсус қисми айнан бир моддаси ёки модда 
қисмида назарда тутилган жазо турларининг энг кўп муддатининг 
тўртдан уч қисмидан ошмаслиги лозим деган қоида тадбиқ 
қилинмайди. 
Тамом бўлмаган жиноятлар учун - 
умрбод озодликдан маҳрум 
қилиш
жазоси тайинланиши мумкин эмас. Ушбу қоида барча 
турдаги жиноятларга тааллуқли.