Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

Тиббий йўсиндаги мажбурлов чораларини тайинлаш тартиби
№ 
Тиббий йўсиндаги мажбурлов 
чораларининг турлари
Тиббий йўсиндаги мажбурлов 
чоралари тайинланиши мумкин 
шахслар дораси
1. 
мажбурий 
амбулатория 
кузатувида бўлиш ва руҳий 
касалликлар 
мутахассисида 
даволаниш. 
- 
руҳий 
касаллиги 
зўрайиб 
кетаётганлигини кўрсатувчи аломатлар 
мавжуд бўлмаган, шунингдек руҳий 
ҳолати 
вақтинча 
бузилган 
руҳий 
касалларга 
нисбатан 
тайинланиши 
мумкин. 
2. 
умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасида 
мажбурий даволаниш. 
- ижтимоий хавфлилиги руҳий ҳолати 
билан боғлиқ бўлган, умумий асосларда 
даволаш 
талаб 
этиладиган 
руҳий 

---

-143-
касалларга 
нисбатан 
тайинланиши 
мумкин. 
3. 
умумий 
тартибли 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасининг 
соғлиқни 
тиклаш 
махсус 
бўлимида мажбурий даволаниш. 
- 
ижтимоий 
хавфлилиги 
кўпроқ 
саломатликни 
тикловчи 
чораларни 
кўришни талаб қиладиган, уларни эса 
ихтиёрий тартибда ўтказиш мумкин 
бўлмаган руҳий касалларга нисбатан 
тайинланиши мумкин. 
4. 
кузатув кучайтирилган руҳий 
касалликлар шифохонасида ёки 
бўлинмасида 
мажбурий 
даволаниш. 
- ўта ижтимоий хавфли бўлган ёки ўз 
ҳулқига кўра умумий тартибли руҳий 
касалликлар шифохонасида даволаниш 
имкони бўлмаган руҳий касалларга 
нисбатан тайинланиши мумкин ва 
кузатув 
кучайтирилган 
руҳий 
касалликлар 
шифохонасида 
ёки 
бўлимида руҳий касаллардан батамом 
ажратилган 
ҳолда 
сақланади 
ва 
қўриқланади
.
Тиббий 
йўсиндаги 
мажбурлов 
чоралари 
муддатини 
ўзгартириш, узайтириш ва бекор қилиш масаласини руҳий 
касалликлар шифокорлари комиссиясининг хулосасига асосланган 
ҳолда суд ҳал қилади. 
Агар руҳий касалга нисбатан тиббий йўсиндаги мажбурий 
даволаш чораларини қўллаш зарурияти бўлмаса, шунингдек бу 
чоралар бекор қилинган бўлса, суд уни умумий асосларда даволаш 
ёки ижтимоий таъминот муассасаларига юбориш масаласини ҳал 
этиш учун соғлиқни сақлаш органларига топшириши мумкин.
Агарда, шахс тиббий йўсиндаги мажбурлов чоралари 
қўлланилиши натижасида, соғлиғи тикланса, жиноят қонунида 
назарда тутилган (ЖК 64, 69 - моддалари) муддатлар ўтиб кетмаган 
бўлса, умумий асосларда жавобгарлик ва жазога тортилади. 
Агар қонунда муайян қилмиш учун жиноий жавобгарлик 
маъмурий жазо қўлланилгандан сўнг келиб чиқиши белгиланган 
бўлиб, бироқ уни содир этишда ақли норасо деб топилган шахс 
муқаддам айнан шундай қилимиши учун маъмурий жавобгарликка 
тортилмаган бўлса, тиббий йўсиндаги мажбурлов чоралари 
қўлланилмайди. Қабул қилинган қарор тўғрисида суд, соғлиқни 
сақлаш органларига шахсга умумий асосларда психатрия ёрдами 
кўрсатилиши лозимлиги ҳақида хабар беради. 

---

-144-