“ пул ва банклар

16.6.Валюта курси ва унга таъсир этувчи омиллар 
алута курси нима 
Валюта курсининг халқаро иқтисодий муносабатлар тизимидаги ўрни 
ҳақида сўз юритилишидан унинг мазмунини аниқлаштириш мақсадга 
мувофиқдир: валюта курси (инглизча, «рате оф эхчанге») – мавжуд бўлган 
миллий валюта пул бирлигининг бошқа бирор хорижий давлат валюта пул 
бирлигида акс этган қийматига айтилади.
Масалан, 1999 йилнинг бошида евро курси 1,18 долларни ташкил этган 
бўлса ва 2011 йилнинг 9 август куни 1,42 долларни ташкил эган бўлса 
евронинг курси 20%(1,42-1,18)/1,18=0,2га ошган.. Эквивалент тарзда АқШ 
доллари ҳам1999 йилнинг бошида 0,85 евро турган бўлса 2011 йилнинг 
9.августида бир доллар 0,70 еврога тенг бўлган, яъни (0,70-0,85)/0,85=-
0,17=17% га қадрсизланган.
 157
 
Валюта курси иқтисодиётда бўлиб ўтадиган барча иқтисодий ва 
молиявий инфратузилма қонун-қоидаларнинг ўзгариб туриши, хусусан, 
барча молиявий операциялар, умумдавлат миқёсида товар айирбошлаш, 
савдо ва тқлов балансларининг иқтисодий барқарорлик ёки нобарқарорлик 
жиҳатлари ва умуман олганда, “фундаментал сатҳи” валюта курсининг реал 
қийматини келтириб чиқаради. Умуман олганда, бирон-бир мамлакат 
иқтисодиётининг қандай даражада эканлигини унинг валюта курсидан билиб 
олиш мумкин. Моҳияти жиҳатидан бирон-бир давлатнинг валюта курси 
нафақат сотиб олиш қобилиятини белгилаб беради, балки мазкур мамлакатда 
олиб бориладиган жорий ва якуний ҳисоб-китоблар, бухгалтерия 
инфратузилмасидаги ҳисоблар, умумдавлат статистика ҳисоб-китоблари, 
валюта биржасидаги олиб бориладиган таҳлиллар, ҳамда юқоридагиларга 
асосланган ҳолда келгуси молиявий йил ҳолатлари прогнозлаштирилади. 
Валюта курси прогнозлаштирилаётганда, мамлакат бюджети, кутилаётган 
инфляция ва ишсизлик даражалари таҳминий ҳолатда намоён бўлади. Валюта 
курсининг халқаро иқтисодий муносабатлар тизимидаги қрни ҳам ғоятда 
муҳимдир. Чунки, хар қандай халқаро иқтисодий операциялар бирон-бир 
миллий валютанинг бошқасига айрибошланиши билан боғлиқдир.
Шунинг учун бозор котировкаси расмий котировкадан фарқ қилади. 
Жаҳон амалиётида катировкалашни амалга оширишнинг 2 хил усули 
мавжуд; 
157
Fredric S. Mishkin. The Economics of Money, Banking and Financial Markets.P.-478