― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

V  yo„l:  Kuchli  fiskal  dizbalans.  Davlat  xarajatlarini  moliyalashtirishi 

rivojlanayotgan  mamlakatlarni  moliyaviy  inqiroz  tomon  etaklashi  mumkin.  2001-

2002-  yildaArgentinada  sodir  bo‗lgan  moliyaviy  inqiroz  aynan  shu  turga  xos 

bo‗lib,  jumladan,  1998-  yilda  Rossiyada,  1999  -yilda  Ekuadorda,  2001  -yilda 

Turkiyada  yuzaga  moliyaviy  inqirozlar  aynan  shu  turdagi  inqirozning  ba‘zi 

elementlarini aks ettiradi.  

Mashhur 

bank 

o‗g‗risi 

Villie 

Suttondan 

nima 

sababdan 

banklarningo‗marganligi so‗ralganda, u shunday jaovb bergan: ―CHunki bu erda 

pul  bor‖.  Rivojlanayotgan  davlatlarning  hukumatlari  aynan  shunday  qarashga 

egadirlar.  Qachonki  ular  yirik  fiskal  dizbalansga  yuz  tutishsa  va  o‗zlarining 

qarzlarini  qoplay  olishmasa,  xukumat  banklarni  dvalat  qarzini  sotib  olishga 

aldashadi  yoki  majburlashadi.  Xukumatningushbu  qarzlarni  qayta  to‗lay  olish 

qobiliyatiga  ishonchini  yo‗qotgan  investorlar  obligatsiyalarni  sotib  yuborishadi. 

Natijada  obligatsiyalarning  narxi  tushib  ketadi.  Ushbu  qarzlarni  ushlab  turgan 

banklar   balansining aktiv qismida katta o‗ra hosil bo‗lishi natijasida aktivlarning 

sof  qiymati  tushib  ketadi.  Kapital  xajmini  kamayishi  ushbu  institutlarning  kredit 

resurslarini  pasayishiga  olib  kelishi  oqibatida  kreditlash  hajmi  tushadi.  Ushbu 

holat  yanada  yomonroq  bo‗lishi,  ya‘ni  bank  kapitalining  pasayishi  sarosimani 

keltirib  chiqarishi  natijasida  ko‗plab  banklar  bir  vaqtda  bankrotlikka  uchrashi 

---

78 

 

mumkin.  Kuchli  fiskal  dizbalansning  bank  tizimi  kuchsizlanishiga  olib  kelishi 

natijasida tanlovning yomonlashishi va psixologik risk muammosiga olib keladi.