― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Ayrim bank inqirozlari va ularning ta‘siri 

---

65 

 

 

Yillar 

 

Davomiyligi 

 

Soliq 

to‗lovchilarga 

keltirgan 

bevosita 

zarari* 

YAlpi 

yo‗qotish 

(YAIMga 

nisbatan 

%da) 

Yaponiya 

 

19912001 

 

10 yil 

 

14,0 

 

71,7 

 

Norvegiya 

 

19891992 

 

4 yil 

 

3,4 

 

27,1 

 

Shvetsiya 

 

19911994 

 

4 yil 

 

2,1 

 

3,8 

 

Finlyandiya 

 

19911994 

 

4 yil 

 

10,0 

 

44,9 

 

Izoh: Inqiroz yakunida YAIMga nisbatan foizda. 

Foiz  stavkasi  nol  darajaga  tushganda  likvidlilik  tuzog‗i  yuz  beradi.  Foiz 

stavkasining nollik darajasida aholi saqlagan puli ham biror daromad keltirmasada, 

obligatsiyalarni  ushlab  turishni  xohlamaydi.  Bundan  tashqari,  bo‗sh  pul 

mablag‗larini  investitsiya  qilmay  ushlab  turish  nol  foiz  daromad  keltiradigan 

qimmatli qog‗ozlarga investitsiya qilishga nisbatan ustunlikka ega. Chunki pulning 

hukumat qimmatli qog‗ozlariga nisbatan likvidliligi yuqori hisoblanadi. 

2000-2007  yillarda  Xitoy  kabi  davlatlarda  savdo  balansining  muntazam 

profitsitga ega bo‗lishi, yuqori miqdordagi xorijiy valyuta zaxiralari valyuta kursini 

sun‘iy  ravishda  past  darajada  ushlab  turishga  qaratilgani  holda,  global 

likvidlilikning  sezilarli  darajada  ortishiga  va  pirovardida  past  foiz  savkalarining 

shakllanishiga olib keldi.(2-jadval)  

15.2-jadval