― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

jamg„arma  funksiyasini  bajaradi.    Demak,  pullar  pul  oboroti  jarayonida  tovarlar 

va  ko‗rsatilgan  xizmatlarning  muomala  vositasi  sifatida  namoyon  bo‗lmaganda, 

shuningdek, oldindan ko‗rsatilgan xizmatlar va sotib olingan tovarlar uchun to‗lov 

vositasi  vazifasini  bajarmagan  paytlarda    jamg‗arma  funksiyasini  bajaradi.  Agar, 

jamiyatda yuz berayotgan iqtisodiy munosabatlar va aholining ijtimoiy – iqtisodiy 

faoliyatiga nazar tashlaydigan bo‗lsak, pul asosan jamg‗arma vositasi funksiyasini 

bajarayotganligining guvohi bo‗lishimiz mumkin. 

Pulning  jamg‗arma  vositasi  funksiyasi  aholining  vaqtincha  foydalanmasdan 

kishilar  o‗zi  bilan  olib  yurganda  yoki  uyda  saqlaganda,  bankning  omonat 

hisobvaraqlarida  saqlanishi,  shuningdek,  barcha  turdagi  xo‗jalik  yurituvchi 

sub‘ektlarning  naqd  pul  ko‗rinishida  kassada  saqlanadigan    vaqtincha  bo‗sh 

mablag‗lari va bank hisobvaraqlarida naqd pulsiz ko‗rinishda namoyon bo‗ladi.  

Pulning jamg‗arma funksiyasi kredit muassasalarida iqtisodiy jihatdan muhim 

vazifani  bajaradi.  Kredit  muassasalari  jamiyat  miqyosidagi  vaqtincha  bo‗sh  pul 

mablag‗larni  (naqd  va  naqdsiz  pul  ko‗rinishida)  ma‘lum  shartlar  asosida  o‗zida 

jamlab,  ushbu  mablag‗larga  ehtiyoji  bo‗lgan  yuridik  va  jismoniy  shaxslarga 

to‗lovililik,  maqsadlilik  va  qaytarishlik  asosida  berishi  orqali,  mamlakatda  jami 

ijtimoiy mahsulotni ko‗paytirishda pulning jamg‗arma funksiyasidan foydalanadi. 

Iqtisodiyotda  yuqori  inflyasiya  darajasi  pulning  aholi  qo‗lidagi  va  kredit 

muassasalarida  jamg‗arma  vositasi  funksiyasini  bir  qadar  chegaralaydi.  Aholi 

o‗zining  vaqtincha  pul  mablag‗larini  banklarda  va  uyda  saqlashdan  ko‗radigan 

iqtisodiy  samaradorligi  past  bo‗lishi,  iqtisodiyotda  tovarlarning  bahosini  kundan 

kunga  o‗sib  borish  tendensiyasiga  ega  bo‗lgan  sharoitda,  ushbu,  pullarni 

qimmatbaho  metallarni,  ko‗chmas  mulk  va  xorijiy  valyutalarni  sotib  olishga 

sarflaydi.  Buning  natijasida,  mamlakat  Markaziy  banki  tomonidan  olib 

borilayotgan  pul  –  kredit  siyosatining  samarasi  ko‗zlangan  maqsadga  erishish 

imkoniyatini bermaydi. 

Pulning  jamg‗arma  funksiyasining  ahamiyatini  oshirish  uchun  quyidagilarni 

ta‘minlash lozim:  

 –  omonatchilarning  kredit  muassasalarda  saqlanayotgan  pul  mablag‗laridan 

iqtisodiy  manfaat  ko‗rish,  istagan  paytda  to‗liq  va  zudlik  bilan  qaytarib  olish 

imkoniyatini ta‘minlanganligi; 

 –  qo‗yilgan  mablag‗larning  kafolatlanganligi  (sir  saqlanishi,  iqtisodiy 

barqarorligi, to‗liq qaytarilishi); 

– risk darajasining pastligi. 

Pulning  funksiyalari  bir  –  biriga  bevosita  bog‗liq  bo‗lib,  ular  doimo  bir  – 

birini to‗ldirgan holda iqtisodiyotda harakatda bo‗ladi.