¬¬¬¬¬¬¬ O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi

Quyida mamlakatdagi besh yilliklar davrlarini ko’rsatib o’tamiz:
1-besh yillik–1956-60 yy.: 6- besh yillik-1981-85 yy.:
2- besh yilli–1961-65 yy.: 7- besh yillik-1986-90 yy.:
3- besh yillik–1966-70 yy.: 8- besh yillik-1991-95 yy.:
4- besh yillik-1971-75 yy.; 9- besh yillik-1996-2000 yy.:
5-besh yillik-1976-80 yy.: 10- besh yillik-2001-2005 yy.:
11- besh yillik-2006-2010 yy.;
Xitoy Xalq Respublikasining tashkil topishi
XX asr Xitoyning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va madaniy yuksalishi uchun juda mashaqqatli tarixiy davr bo‘ldi. 1949 yilning 1-oktyabrida Xitoy Xalq Respublikasining tashkil topganligi e’lon qilinib, mamlakatda boshqa bir tizim hukmron bo‘lgan bo‘lsada, mamlakat iqtisodiyoti juda qaloq ahvolda edi. Albatta, buning sababi mehnatga yaroqli aholining urushga safarbar qilinishi, mamlakat ijtimoiy hayotida barqarorlikning yo’qligi, davlat boshqaruv tizimlarining tez-tez o‘zgarib turishi va shunga o‘xshash omillar bilan bog‘liqdir.
1949 yilda Xitoyda yetishtirilgan don mahsulotlari 113,8 mln.t., paxta ishlab chiqarish 444 ming t ni tashkil etib, bu ko‘rsatkich 1936 yilga nisbatan mos ravishda 30% va 48%ga kamayib ketdi. Mamlakatdagi mavjud qoramollar soni 16%ga, umumiy qishloq xo’jaligi esa, 30%ga tushib ketdi. Qishloq xo‘jaligida mehnat unumdorligi keskin ravishda pasayib ketib, g‘alla hosildorligi 10,24 sentnerni, paxta hosildorligi esa- 1,575 s.ni tashkil etdi. Vaholanki, shu davrda Xitoyning YaMMdagi qishloq xo‘jaligini ulushi 80-90% tashkil etardi.
Ma’lumki, Xitoy Xalq Respublikasi “Bitta davlat- ikki tizim siyosati” tamoyili asosida rivojlanayotgan mamlakatdir. Buning sababi, oxirgi yillarda mamlakatda ikki tizimda, ya’ni sotsialistik va bozor munosabatlari tizimida rivojlanayotgan hududlar orasida siyosiy muommolar yuzaga kelishidir. Ularni hal etish va yaxshilash uchun Xitoy Markaziy hukumati jiddiy harakatlar olib bormoqda.
1949 yildan so‘ng, XXRda Markaziy davlat boshqaruvi joriy etilib, urushda inqirozga yuz tutgan xalq xo‘jaligi tizimi asta- sekinlik bilan izga tushirila boshlandi. Shu yillardan boshlab, mamlakatdagi siyosiy tizim va uning iqtisodiyoti, ijtimoiy hamda madaniy rivojlanish muommolari mamlakatning eng muhim va birinchi navbatda hal qilinishi lozim bo‘lgan masalalari sifatida qabul qilindi. Xitoyda ilgari asosiy korxonalar, mahalliy kapitalistlar va gomindan hukumati qo‘lida bo‘lgan edi. Mamlakatda barpo etilgan yangi hukumat esa, aholi turmush tarzini yaxshilash, iqtisodiyotni rivojlantirish, xalq xo’jaligini yo‘lga qo’yish maqsadida, Xitoydagi mavjud byurokratik hukumatga tegishli bo‘lgan kapitalistik korxonalarni musodara qildi va ular davlat tasarrufiga o’tdi.
1949 yilning oxiriga kelib, mamlakatdagi 2850ta korxona davlat sektoriga o‘tkazildi va ular mamlakat yalpi mahsulotining 60% ini ishlab chiqara boshladilar. Mamlakatdagi ishlab chiqarilgan elektr energiyasining 58%i, qazib olingan ko’mirning 68%i, cho’yanning 92%i, po’latning 97%i, sementning 68%i, va yetishtirilgan paxtaning 53%i davlat sektori ulushiga to‘g‘ri keldi. Temir yo’l tarmoqlari va boshqa transport tizimlarining katta qismi, mamlakatdagi banklar, tashqi savdoning asosiy bo‘lagi davlat nazorati ostiga o‘tkazildi. Lekin, mamlakatdagi yakkahokimlik tizimi davlatni siyosiy, iqtisodiy boshqaruvida qator xatolarga yo‘l qo‘yishiga olib keldi.