Қ. Муртазоев кўчаси, 11-уй

Асосий классланишга қўшимча равишда кўрсатилган асбоблар қуйидаги гуруҳларга бўлинади:

• 
  ишлатилиш соҳасига кўра — техник (ишчи), назоратчи, лаборатория, намуна ва эталон;
  
• 
  кўрсатиш характерига кўра — кўрсатувчи, ўзиёзар ва суммаловчи (жамловчи);
  
• 
  ишлаш принципига кўра — механик, электрик, гидравлик, кимёвий, радиоактив ва ҳ.к;
  
• 
  ишлатилиш характерига кўра — оператив ва ҳисобга оид;
  
• 
  жойлашувига кўра — маҳаллий ва кўрсаткичларни дистанцион узатувчи;
  
• 
  иш шароитига кўра — стационар ва кўчма;
  
• 
  габаритига кўра — меъёрий, кичик габаритли ва миниатюр.
  

Деярли ҳар бир ўлчаш асбоби юқорида келтирилган гуруҳларнинг исталганига киритилиши мумкин. Масалан, термометр — техник, ўзиёзар, электр ва ҳ.к. бўлиши мумкин.


Ишни бажариш тартиби
Ўлчов воситаларини танлаш меъёрий хужжатда белгиланган чегаравий ўлчаш хатолигини - , рухсат этилган хатолик - δ билан солиштириш асосида амалга оширилади. Меъёрий хужжат ГОСТ 8.051 - 81 1-500 мм ораликдаги ўлчамларни ўлчашдаги рухсат этилган хатоликнинг кийматини белгилайди (1-жадвал). Рухсат этилган хатоликнинг қиймати ўлчам қўйимига боғлик бўлиб, бу боғлиқлик ўз навбатида аниқлик меъёри, квалитет ва номинал ўлчамга тегишли. Ўлчов воситаларини танлашда танланган ўлчов воситаси ёрдамида олинган натижа хакиқатга мос келмаслик даражаси жуда кам бўлгани учун олинган натижа ҳақиқий ўлчам деб қабул қилинади. Ҳар қандай ўлчов воситасидаги чегаравий хатолик номинал ўлчамга ва воситанинг созлаш шароитига боғлик. 2-жадвалда кўп тарқалган универсал ўлчов воситала­рининг чегаравий хатоликлари кўрсатилган. Берилган бирикма ўлчамлари учун қўйим ва ўтказишлар жадвалидан чегаравий оғишларни аниқланг. Детал ўлчамининг қўйимини ҳисобланг. Бирикма деталлари учун ўлчамнинг рухсат этилган хатоликларини аниқланг. Бирикма деталларини назорат қилиш учун ўлчов воситасини танланг. Ўлчов воситанинг метрологик тавсифини аниқланг. Олинган натижаларни ҳисобот шаклида келтирилган жадвалга киритинг. Танланган ўлчов воситаларини схематик кўринишини чизинг.
Жадвал - 1