§. Кинематика Асосий формулалар

1-§. Кинематика


Асосий формулалар. Тўғри чизиқли текис ҳаракатда босиб ўтилган йўл қиймати қуйидаги формула орқали аниқланади.

Тезлик қиймати ифода ёрдамида топилади.
Текис ҳаракатда . Тўғри чизиқли текис ўзгарувчан ҳаракатда босиб ўтилган S йўл қиймати

формула орқали, тезлик эса ифодага кўра топилади.
Бу тенгламаларда – тезланиш, ҳаракат текис тезланувчан бўлса мусбат ва текис секинланувчан бўлса манфий бўлади.
Умумий ҳолда тўғри чизиқли ҳаракатда тезлик , тезланиш эса ифодалар орқали аниқланади.
Эгри чизиқли текис ҳаракатда тўла тезланиш қиймати қуйидагига тенг.

бу ерда a – тўла тезланиш, - тангенциал тезланиш, - нормал (марказга интилма) тезланиш.
ва ифодалар орқали аниқланади.
бу ерда - ҳаракатланувчи жисм тезлиги, - траекториянинг берилган нуқтадаги эгрилик радиуси.
Айланма ҳаракат учун бурчак тезлиги: ифодага эга,
бу ерда - бурчак тезлик, - айланиш даври, - айланиш частотаси.
Текис айланма ҳаракатда бурилиш бурчаги - қуйидаги формула орқали аниқланади
,
бу ерда - бошланғич бурчаги, вақтдан сўнг бурилиш бурчаги.
Айланма ҳаракат текис ўзгарувчан бўлса, бурилиш бурчаги

ифодага эга, бунда - бошланғич бурчак тезлик, - бурчак тезланиш.

бу ерда =
Умумий ҳолда айланма ҳаракатда бурчак тезлик

бурчак тезланиш эса

кўринишга эга.

Бурчак тезлик , чизиқли тезлик билан қуйидаги муносабат орқали боғланган

Айланма ҳаракатда тангенциал ва нормал тезланишларни қуйидагича ифодалаш мумкин.
,