 Гиёҳларнинг халқ табобатида қўлланилиши

Жигар ва ўт қопи касалланганида алоэдан фойдаланиш 
Аччиқ-балзамли восита сифатида алоэ айниқса қорин пасти ва таз 
доирасида қон айланишини фаоллаштиради. У овқат ҳазм қилишни 
тезлаштиради ва яхшилайди, пастки каналларга қон келишини яхшилаб, 
уларнинг ишини жонлантиради. Алоэнинг ични юмшатувчи таъсири йўғон 
ичак билан боғлиқ. У жигар фаолиятига ва ўт қопи ишига ижобий таъсир 
қилади. Қадимги даврларга сабур ўт қопи ишига яхши таъсир қилувчи 
универсал восита ҳисобланган. Шунинг учун ҳам сабур виносини ўт 
хайдовчи восита сифатида истеъмол қилинган. Хозирги замонда ҳам бундай 
мақсадлар учун алоэдан тайёрланган дамламалар ва қайнатмалардан 
фойдаланилади. Аммо ўт қопи ва буйраклардаги тошларни тушириш учун 
бундай таркиблардан фойдаланилганида шифокор билан маслаҳатлашган 
холда ва унинг назорати остида дамлама ва қайнатмаларни қабул қилиш 
керак, акс холда каттароқ тошларнинг ўт қопидан тушиши жуда ёмон 
оқибатларга ва оғриқларга олиб келиши мумкин. 
Ўт қопида тош бўлганида алоэдан фойдаланиш усуллари 

---

Do’stlar, qadrdonlar va farzandlar uchun 
Professor Ayupov Ravshan Xamdam og’lidan tuhfa 
41 
Таркиб-1: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ далачой (зверобой), 1 чой 
қошиқ шувоқ ўти (полына горькая), 2 ош қошиқ сачратқи ўсимлиги илдизи 
(корень цикория) аралаштирилади ва устидан қайнаган сув қуйилиб, яхшилаб 
ўралади ва 20-30 минут дамланади. Сўнгра уни докадан ўтказилиб, таъмига 
кўра шакар ёки асал қўшилади. Бу дорини албатта иссиқ холида овқатдан 
олдин кунига 3 маҳал 0,5 стакандан қабул қилинади.
Таркиб-2: 1 ош қошиқ алоэ, 1 чой қошиқ ўлмасўт (бўзноч, бессмертник 
песчаный) гули ва 1 чой қошиқ далачой (зверобой) аралашмаси устига бироз 
иссиқ сув қуйилади ва ўралиб, 7-8 соат дамланади. Кейин сув қайнагунча 
иситилади ва сўнгра совутилиб, докадан ўтказилади. Бу дорини таъбга кўра 
асал ёки шакар қўшилиб 0,5 стакандан худди чойга ўҳшатиб ичилади. 
Биринчи ҳафта кунига 6-7 мартадан, иккинчи ҳафтада эса кунига 3 мартадан 
ичилади. Бу даволаш сеансини қабул қилганда диетага қатъий риоя қилиш 
лозим: аччиқ, тузли ва ёғли овқатлар емаслик зарур.
Таркиб-3: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ ўлмасўт (бўзноч, бессмертник 
песчаный), 1 ош қошиқ ялпиз (мята перечной), 1 ош қошиқ шувоқ ўти 
(полына горькая) ва 2 чой қошиқ зарчава (чистотель большой) яхшилаб 
майдаланиб, устига сув қуйилади ва паст оловда милтиллатиб 20 дақиқа 
қайнатилади. Сўнгра қайнатма совутилиб, докадан ўтказилади ва кунига 3 
маҳалдан овқатдан 30 дақиқа олдин ¼ стакандан ичилади.
Таркиб-4: 1 ош қошиқ алоэ, 2 чой қошиқ ялпиз (мята перечной), 3 чой 
қошиқ шувоқ ўти (полына горькая), 3 чой қошиқ бўйимодарон 
(тысячелетник) ўсимлиги ва 3 чой қошиқ зарчава (чистотель большой) 
аралаштирилиб, устига қайнаган сув қуйилади ва ўралиб, 2 соат қоронғи ва 
салқин жойда сақланади. Сўнгра докадан ўтказилиб, ўт қопида тош 
йиғилганида, холециститда ва панкератитда эрталаб ва кечқурун 1 стакандан 
ичилади.