“ fuqaro muhofazasi tuzilmalari hamda aholi va ishchi xodimlarni favqulodda vaziyatlarda to’G’ri xarakat qilishga tayyorlash ”

Ekologik tusdagi faviulodda vaziyatlar ularning oqibatlari

• Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar uch xil turga bо‘linadi:
• 1.Quruqlik (tuproq, yer osti)ning holati о‘zgarishi bilan bog‘liq vaziyatlar.
• -halokatli kо‘chkilar – foydali qazilma konlarni qazib chiqarish chog‘ida yer ostiga ishlov berish va insonning boshqa faoliyati natijasida paydo bо‘luvchi yer yuzasining о‘pirilishi, siljishi;
• -tuproq va yer ostining sanoat tufayli kelib chiqqan toksikantlar bilan ifloslanishi, og‘ir metallar, neft mahsulotlari, shuningdek iqtisodiyot tarmoqlaridagi ishlab chiqarishda odamlarning sog‘ligi uchun xavf soluvchi konsentratsiyalarda qо‘llanilgan pestitsidlar va boshqa zaharli ximikatlar mavjudligi.
• Quruqlikda favqulodda vaziyatlar tuproqning ostki va ustki qismlarini tarkibi, holati о‘zgarishi natijasida kuzatiladi. Bu о‘zgarish tabiiy yoki sun’iy sabablar natijasida bо‘ladi.
• Tabiiy sabablar bilan inson faoliyatiga bog‘liq bо‘lmagan holda tuproqning hayotini yomonlashishi tushunilib, bularga eroziyalar kiradi. Eroziya deb yerning ustki hosildor qismini suv va shamol ta’sirida yuvib yoki uchirib ketishiga aytiladi. Eroziya dehqonchilik uchun katta zarar keltiruvchi ofat hisoblanib, «kemirish» yoki «yemirish» degan ma’noni anglatadi.
• Suv va shamol eroziyasi natijasida AQSH, Xitoy, Kavkaz, О‘rta Osiyo va boshqa hududlarda millionlab gektar yerlar ishdan chiqdi hamda unumsiz yerga aylandi.
• Shamol eroziyasi tufayli tuproq tarkibi buzilib, ba’zi yerlarda о‘pirilishlar kuzatiladi, tuproqni ifloslanishi tufayli esa uning kimyoviy va biologik xususiyati о‘zgaradi, jumladan modda almashinuvida buzilish yuz beradi, har xil kasalliklar tarqatuvchi mikroorganizmlar tez kо‘payadi. Demak, eroziya nafaqat tuproq strukturasini buzadi, balki atrof-muhitni ham izdan chiqaradi, inshootlarga, magistral yо‘llarga, moddiy resurslarga katta zarar keltiradi va insonlarning о‘limiga sabab bо‘ladi.

Xulosa

• Respublikamizda aholini tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish maqsadida 1997 yil 23 dekabrdabirinchi marta FVDT tizimi tashkil etilgan bo‘lib, hozirgi kunga qadar ikki marta O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga asosan takomillashtirib borildi.
• Favqulodda vaziyatlarni oldini olish va bartaraf etish jarayoni, FVDT kuch va vositalarining jamlanganligi hamda FM xizmati va tuzilmalari a’zolarining muhofaza sohasida chuqur bilim va ko‘nikmalarga ega ekanliklari bog‘liq.
• Iqtisodiyot ob’ektlarida extimoli mavjud kuch va vositalarni oldindan tashkil etish, favqulodda vaziyatlarni oldini olish tadbirlarining ajralmas bir bo‘lagi hisoblanadi.
• Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish jarayoning samaradorligi va tezkorligi, tashkilotda tashkil etilgan fuqaro muhofazasi tuzilmalarining fuqaro muhofazasi bo‘yicha o‘qitilganligi hamda o‘quv mashqlarini vaqtida va tizimli olib borilishiga bog‘liqdir. Shu sababli barcha tashkilotlarda tuzilmalarni tuzish va o‘qitish muhim ahamiyatga ega.
• Ayniqsa, iqtisodiyot ob’ektlarida olib boriladigan maxsus-taktik o‘quv mashqlari ishchi-xodimlar hamda fuqaro muhofazasi tuzilma a’zolarining favqulodda vaziyatlar vaqtida to‘g‘ri harakat qilishga o‘rgatishda katta samara berishi isbotlangan.