“ фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қЎллаб-қувватлаш йили”

 
Ишнинг мақсади: Маҳаллий хомашёлар асосида дерматоз касалликларига қарши 
таркибида полифитомой ҳамда янги гидрофоб суртма асоси иштирокида суртма дори 
воситаси технологияси ишлаб чиқиш. 
Тадқиқот услуби ва материаллари: Тиббиёт мақсадлари учун маҳаллий ўсимлик хомашё 
асосида полифитомой ишлаб чиқариш технологиясини ўзлаштириш Тошкент вакцина ва 
зардоблар ИТИ да амалга оширилган. Маҳаллий ўсимликлар аралашмасидан олинган 
полифитомой самарадорлиги тери дерматоз касалликларида (замбуруғга, яллиғланишга 
қарши) самарали натижа берганлиги аниқланди.
Ҳозирги кунда, Республикамизда суртма дориларини ишлаб чиқаришда қўлланиладиган 
субстанцияси билан бир қаторда, барча керакли таркибий қисми ва қўшимча моддалари ҳам 
хориждан келтирилади. Маҳаллий хомашёлардан юмшоқ дори воситалари учун асос 
биотехнологиясини ишлаб чиқиш асосида суртма шаклидаги дориларни тайёрлашда 
қўлланиладиган маҳаллий хомашёлардан олинган гидрофоб хоссали суртма асоси ишлаб 
чиқилган ва Энзифоб 1 деб номланган. Маҳаллий шароитда ўсадиган далачой, тоғ райхон, 
газанда ўти, наъматак меваси, қизилмия илдизи, иттиканак ўтлари аралашмасидан мойли 
экстракт полифитомой олинди. Маҳаллий хомашёлар – ўсимлик мойи ва ҳайвон ёғини 
ферментатив переэтерификациялаш орқали суртма учун гидрофоб асос олинди. Танлаб 
олинган суртма асоси иштирокида полифитомой сақлаган суртма таркиби ва технологияси 
ишлаб чиқилди. Тайёр суртманинг физик кимёвий хоссалари ўрганилди.
Натижалар: Полифитомой асосида гидрофоб асосли суртманинг ташқи кўриниши визуал 
равишда оддий кўз билан аниқланди. Тайёрланадиган суртманинг физик-кимёвий ва 
технологик хоссалари ХI ДФ да келтирилган талабларга жавоб берди. Бунда тайёрланган 
суртмани бир хиллиги, рН кўрсаткичи, гидрофоб асосли суртманинг коллоид турғунлиги, 
ҳарорат таъсирига чидамлигини аниқланди.
Хулосалар:Ўсимлик хом ашёлари асосидаги гидрофоб асос иштирокидаги дерматозга қарши 
суртманинг физик кимёвий ва технологик хоссалари ўрганилди. Бунда суртманинг ташқи 
кўриниши оч қўнғир тусдаги ўзига хос ҳидли, ўртача қовушқоқликка эга бўлган гомоген 
масса. Структура механик кўрсаткичлардан марказдан қочувчи кучларга чидамли эканлиги 
ва ҳарорат таъсирида ҳам ўз хоссаларини ўзгартирмаганлиги қайд этилди.
ПОДБОР ОПТИМАЛЬНЫХ УСЛОВИЙ ИЗВЛЕЧЕНИЯ ДУБИЛЬНЫХ ВЕЩЕСТВ ИЗ 
РАСТЕНИЯ RÚMEX CONFÉRTUS 
 
Бекназарова Н.С.
2
, Абрекова Н.Н.
1
, Махмудов С.Д.
1
, Маматмусаева Н.Э.
2
, 
Сагдуллаев Б.Т.
1
.