“ фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қЎллаб-қувватлаш йили”

 
Мавзунинг долзарблиги: Жигар касалликлари ҳали ҳамон бутун дунё ва Ўзбекистон 
аҳолиси ўртасида кўп учраётган долзарб муаммолардан биридир. Бу касалликлар келиб 
чиқишининг асосий сабаблари: овқатланиш рационининг номутаносиблиги, алкогол 
маҳсулотларининг истеъмоли, стресс ҳолатлари,экологиянинг бузилиши, нотўғри йўлга 
қўйилган турмуш тарзи ҳисобланади. Сўнгги йилларда касалликларни даволашда ўсимлик 
хом ашёсидан олинган фитопрепаратлардан фойдаланиш сезиларли даражада ўсиб 
бораётгани уларнинг терапевтик самарадорлиги ва организмга салбий таъсирининг камлиги 
билан тушунтирилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамасининг 2015 йил 20-
апрелдаги 32-сонли “Доривор ўсимлик хомашёлари асосида дори воситалари ва биологик 
фаол қўшимчалар ишлаб чиқаришни ривожлантириш чора тадбирлари тўғрисида”ги 
қарорининг қабул қилиниши, доривор ўсимлик хомашёларидан дори воситалари ва биологик 
фаол қўшимчалар ишлаб чиқаришни янада кенгайишига замин яратди. Шу сабабли жигар
касалликларининг олдини олувчи ва даволовчи препарат ишлаб чиқаришда асосий таъсир 
этувчиси оқ каррак(расторопша) ўсимлиги таркибида учрайдиган силимарин(силлибин 

---

А,силлибин В) моддаси асосида, маҳаллий хом ашёлардан фойдаланиб комплекс таъсир 
этиш хоссасига эга бўлган капсуланинг таркиби ва технологиясини ишлаб чиқиш алоҳида 
долзарбликка эгадир. 
Ишнинг мақсади: маҳаллийдоривор ўсимлик хом ашёлардан фойдаланиб шартли 
номдаги«Гепанорм+» бўлган капсуласи учун илмий асосланган таркиб танлаш, 
технологиясини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот услуби ва материаллари: майдаланган ўсимлик хом ашёлари аралашмаси, 
ёрдамчи моддалар (кальций стеарат, жўхори крахмали, картошка крахмали),“О” рақамли 
капсула. Гепанорм+ массасидан турли нисбатдаги ва турли ҳажмдаги ёрдамчи моддалар 
иштирокида тажриба намуналари тайёрланди. Олинган натижалар асосида капсуланинг 
мўътадил таркиби танланди. Капсула учун массанинг ва ўсимликлар аралашмасининг
технологик хоссалари ўрганилди. Сочилувчанлиги Мариупол технологик ускуналар 
корхонасида ишлаб чиқарилган ВП-12А асбобида аниқланди. Массадан 100 гр тортиб олиб, 
хампага солинди 20 сония давомида зичланди сўнг пастки тешик очилди ва массанинг оқиб 
тушиши тезлиги секундомер орқали назорат қилинди, тенглама ёрдамида аниқланди. 
Аниқлаш 5 марта такрорланди ва ўртача натижа олинди. Сочилувчан зичлик модда 
массасини эгаллаган ҳажмига бўлган нисбати бўлиб, уни аниқлаш учун цилиндр қолип ёки 
545 АК-3 асбобидан фойдаланилади. Тешигининг диаметри 25 мм, қолип баландлиги 22 мм 
ли қолипдан фойдаланилди, жараён 5 марта қайтарилди, тенглама асосида сочилувчан 
зичлик ҳисобланди. Қолдиқ намлик Япониянинг “Kett” корхонасида ишлаб чиқарилган 
намлик ўлчагич асбоби ёрдамида аниқланди. Аниқлаш тортманинг тажрибадан олдинги ва 
кейинги массалари ўртасидаги фарқ бўйича ҳисоблашга асосланган.