• Coreldraw • pho to s h o p

3-§. Rastrli tasvirlar va ularning asosiy xarakteristikalari
Rastr 
- bu juda kichik yuzaga ega boigan geometrik figuralar 
(piksellardan), masalan kvadratchalardan tuzilgan matritsa. Har bir piksel 
o‘z rangiga ega boiishi mumkin. Turli ranglarga ega boigan rastrlar 
to‘plami tasvimi tashkil etadi. Tasvir kolrsatilayotgan sirtda piksellami 
joylashishiga nisbatan rastrlar turli tiplarga boiinadi: kvadrat, to‘rt 
burchak, doira va shu kabilar. Piksellar joylashishini tasvirlash uchun turli 
xil koordinata tizimlandan foydalaniladi. Bu tizimlami hammasi uchun 
umumiy boigan xoSsa, ularda piksel koordinatalarining diskret qiymatlar 
qatoridan (butun Son bo‘lmasligi mumkin) tashkil topgandir. Ko‘p 
hollarda butun sonlar koordinatasidan foydalaniladi Bunda piksellarning 
boshlangich koordinatasi chap tomondagi yuqori burchakdan boshlanadi.
Rastming geolnetrik xarakteristikalari quyidagilardan iborat:
- Ruxsat berilgan xatolik;
- Oicham;
- Piksel shakli.
Rastrda ruxsat berilgan xatolik
o‘zaro qo‘shni (yonma-yon) 
joylashgan piksellar orasidagi masofa bilan xarakterlanadi. Ruxsat 
berilgan xatolik bir birlik uzunlikdagi piksellar soni bilan oichanadi. Eng 
ko‘p tarqalgan oichov birligi boiib, 
dpi 
(dots per inch) xizmat qiladi. U 
bir dyuym (25,4 mm) uzunlikdagi piksellar soni 3.
Rastming oicham i odatda gorizontal va vertikal o‘qlar bo‘yicha 
joylashgan piksellar soni bilan aniqlanadi. Shuni ta’kidlab aytish mum- 
kinki, har ikki o‘qlar uchun bir xil qadamli (ya’ni, dpiX = dpiY) rastr 
kompyuter grafikasi uchun juda qulay. Bu ayniqsa grafik obyektlarni 
chiqarish algoritmlari uchun qulay. Aks holda muammo paydo boiadi.
Rastr piksellarining shakli tasvimi chiqarish qurilmasining 
xususiyatlari bilan amqlanadi. Masalan, piksellar quyidagi shakllarda 
boiishi mumkin:
1. Kvadrat (yoki to‘g ‘ri to‘rtburchak shaklidagi piksellar). Ular 
oicharm bo‘yicha rastr qadamiga teng (suyuq kristalli displeyda);
2. Doira shaklidagi piksellar. Ular oicham i bo‘yicha rastr qada­
miga teng boimasligi mumkin (printerlar).
” S.Q.Tursunov va boshqalar. Kompyuter grafikasi va web-dizayn. Pedagogika OTMlari talabalari uchun 
darslik. T. Cho‘lpon. 2013 v 377-bet

---

Ranglar som
(rang chuqurligi) ham rastming eng muhim 
xarakteristikalaridan bin. Ranglar soni faqat rastrli tasvir uchun emas, 
balki har qanday tasvir uchun ham muhim xarakteristika hisoblanadi.