] axborot tizimlari va texnologiyalari

UMUMIY TUSHUNCHALAR Axborot tizimining tushunchasi

Axborot tizimi tushunchasini ko‘rishdan awal tizim tushun- chasiga izoh berib o'tamiz. Tizim deganda istalgan obyekt tushuniladi. Tizimda obyekt bir vaqtning o'zida ham yaxlit ham har xil elementlaming yig‘indisi sifatida qo'yilgan maqsadga erishish uchun xizmat qiladi. Tizim tushunchasiga misollar 3.1-jadvalda keltirilgan.

3.1 - jadval

Tizim tushunchasiga misollar

Tizim	Tizim elementlari	Tizimning bosh maqsadi
Kompyuter	Insonlar, asbob-uskunalar, materiallar, binolar va boshqalar	Tovar ishlab chiqarish
Telekommuni- katsion tizimlar	Kompyuteriar, modemlar, kabel- lar, tarmoq dastur ta’minoti va boshqalar	Axborotni uzatish
Axborot tizimi	Kompyuteriar, kompyuter tarmoqlari, axborot va dasturiy ta’minot	Axborot ishlab chiqarish

Tizim tushunchasi informatikada bir nechta ma’noga ega. U ko‘proq texnik vosita va dasturlar to‘plamiga nisbatan qo‘llaniladi. Kompyuteming apparat qismini ham, amaliy vazifalami yozish uchun ishlatiladigan dasturlar to'plamini ham tizim deb atash mumkin. «Axborot tizimi» iborasi ham tizimda ko'zlangan maqsadni ko‘rsatadi. Axborot tizimlari soha bo‘yicha qaror qabul qilish jarayoniga kerakli axborotlarni to‘plash, saqlash, qayta ishlash, topish, chiqarib berish vazifalarini bajarish uchun xizmat qiladi.

Axborot tizimi — qo'yilgan maqsadni egallash uchun axborotni saqlash, qayta ishlash va ko‘rsatishga qaratilgan o'zaro aloqador jamoa, vosita va usullar to‘plamidir.

Zamonaviy axborot tizimlari axborotning qayta ishlashning asosiy texnik vositasi sifatida shaxsiy kompyuterlardan foydala- nishni ko‘zda tutadi. Kattaroq muassasalarda kompyuterdan tashqari texnik vositalar ta’minotiga meynfreym yoki super

EHMlar (darslikning 2-bo‘limiga qarang) ham kirishi mumkin. Bundan tashqari, axborot tizimini texnik kiritishda bu tizimning axborotini ishiatadigan va shu axborotni olishda, ko'rsatishda qat- nashayotgan insonning o‘mini ham hisobga olish zarur. Kompyu- ter va axborot tizimlar o‘rtasidagi farqni ham bilishi kerak. Maxsus dasturiy vositalar bilan ta’minlangan kompyuterlar axborot tizimi- ning texnik bazasi hisoblanadi. Axborot tizimiga kompyuterlar va telekommunikatsiya tarmoqlari bilan ishlaydigan xodimlar ham kiradi.