# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

# 4, 2020 PEDAGOGIK MAHORAT*ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ МАСТЕРСТВО*PEDAGOGICAL SKILL
118 
жадаллаштиради, таълимнинг самарали якунланиши, ўқиш-ўрганишнинг онгли кечишини ҳам 
таъминлайди.
Чизма бўйича фикрлашувни давом эттирамиз. Ўқитувчи ва ўқув материали ўртасида ҳам қатор 
боғланишлар мавжуд: ўқитувчи таъсирида ўқув материали ўзгаради. Шу ўзгариш натижаси сифатида 
келажакда ўқитувчи ва ўқувчи ҳамкорлигида амалга ошириладиган таълим модели яратилади. Агар 
анъанавий таълимда ўқитувчи ўқув материалини болаларга айтиб беришни режалаштирса, ижодий 
таълимда муаммо, ўқув топшириқларини тайёрлайди, уларни болаларнинг реал билиш имкониятлари, 
тафаккурига мувофиқлаштириш хусусида ўйлайди. Бу ўз навбатида таълимнинг самарадорлигини 
ошириш, болаларда ижодкорликни тарбиялашга замин яратади.
Она тили таълимидиа ўқувчилар фаолиятини лойиҳалашда педагогик вазифанинг яхлит ҳолда 
мазмунан, ташкилий­методик, моддий­техник ҳамда ижтимоий­психологик (ҳиссий, коммуникатив 
ва ҳ.к.) жиҳатдан ҳал этилишини таъминлаш талаб этилади. 
Педагогик жараённи лойиҳалаш босқичида педагог дуч келадиган биринчи муаммо - бу 
педагогик фаолият мазмунини лойиҳалаш саналади. Ўқув дастури ёки ўқувчи шахси таълим 
мазмунини лойиҳалашнинг асоси бўлиб, бу вазиятда ўқитувчи педагогик фаолият, мақсад ва 
шароитларга мувофиқ ҳолда ўқувчиларга нимани тақдим этиш хусусида мустақил қарор қабул 
қилади. Қарор қабул қилиш жараёнида қуйидагиларни ҳисобга олиш мақсадга мувофиқдир: 
-ўқувчилар тавсия этилаётган маълумотдан нимани ва қандай ҳажмда ўзлаштиришлари 
зарурлиги;
-ўқувчиларнинг дастлабки тайёргарлик даражаси, уларнинг ўқув маълумотларини қабул қилиш 
имкониятлари;
-ўқитувчининг шахсий, шунингдек, таълим муассасасининг моддий­техник базаси. Бу ўринда 
ўқув маълумотларини лойиҳалаш технологияси
муҳим ўрин тутади. Унда: 
1) ўқувчиларга тақдим этиладиган материаллар; 
2) ўқувчиларга мустақил бажариш учун бериладиган вазифалар; 
3) ўқувчилар томонидан ўзлаштирилган маълумот (билим) турлари (В.K. Козвонина) ўз аксини 
топади [3]. 
Технологик муносабатда ўқув материали ва унинг тузилиши муаммоси муҳим аҳамият касб 
этади. Бу муаммони ҳал этишда “дидактик материал” ва “ўқув материали” тушунчалари моҳиятини 
фарқлай олиш зарур. Т.В.Бондарь нуқтаи назарига кўра, дидактик материал шундай объектлар 
тизимидан (яъни,