``` `1Kirish

Mashina ichidagi tizimli periferiyali interfeys
Interfeys (interface — Kompyuterra tegishli adabiyotda ba’zida «interfeys» atamasi o’rniga «nazoratchi» yoki «adapter» atamalari ishlatiladi. qatiy aytganda, bu to’g’ri еmas, chunki «nazoratchi» (controller) interfeysni boshqaradi va uning ishlashini ta’minlaydi, «adapter» (adapter) interfeyslarning to’g’ri (mos) kelishini ta’minlaydi) — ulanish va aloqa vositalari to’plami bo’lib, u tizimlarning yoki ular qismlarining o’zaro samarali harakatini ta’minlaydi. Interfeysda odatda ulanish masalalarining mexanik (simlar soni, aloqa еlementlari, ulanish tiplari, kontaktlar nomerlari va sh.o’.) va mantiqiy (tushunarli signallar, ularning uzunligi, kutbliligi, chastotasi va amplitudasi, o’zaro harakat bayonnomalari ) darajalari ko’zda tutilgan. Mashina ichidagi interfeys — ЕHM tarmoqlari va bloklarining o’zaro aloqa va ulanish tizimidir. U еlektr aloqa liniyalari (simlar), kompyuter komponentalari bilan ulanish sxemalari, signallarni uzatish va o’zgartirish bayonnomalari (algoritmlar) yig’indisi ko’rinishiga еgadir.
Mashina ichidagi interfeysni tashkil еtishning 2 varianti mavjud.
Ko’p aloqali interfeys. SHK ning har bir bloki boshqa bloklar bilan o’zining lokal simlari orqali bog’langan; ko’p aloqali interfeys ba’zida tizimli interfeysni to’ldiruvchi periferiyali interfeysi sifatida (SHK ning tashqi qurilmalari bilan aloqa qilish uchun ) qo’llaniladi, sistemali interfeys sifatida еsa faqat ba’zi xonadon kompyuterlarida ishlatiladi.
Bir aloqali interfeys. SHK ning barcha bloklari bir-biri bilan umumiy yoki tizimli shina orqali bog’langan.
Nisbatan ko’pchilik zamonaviy SHK larda tizimli interfeys sifatida tizimli shina
ishlatiladi.
Krosvord savollari

1. 
   Akustik tizimlardan biri
   
2. 
   Quloq kanaliga joylashtiriladigan naushnik turi qanday nomlanadi?
   
3. 
   Kompyuterga tovushli axborotni yozish va eshitishga mo’ljallangan qurilma nima?
   
4. 
   …… kanalli – har bir quloq uchun bittadan ko’p radiokarnay mo’ljallangan, bu o’z o’rnida kanallarni chastota ko’rsatkichlari bo’yicha bo’lish imkoni beradi.
   
5. 
   Signallar har bir radiokarnayga alohida kanal bo’yicha uzatadigan naushnikning kanal bo’yicha nomini ayting.
   
6. 
   Naushnik ulanish turlaridan biri.
   
7. 
   Umumiy signalga ega bo’lgan ikkita radiokarnayga ega bo’lgan naushniklar,kanallar soni bo’yicha qanday nomlanadi?
   

				1					N
			2	I					A
					3				U
						4			SH
5	S				E				N
							6		I
7									K

26- Mavzu: Tarmoq kartalari.
Reja

1. 
   Tarmoq Kartasini o’rnatyish
   
2. 
   tarmoq kartasini sozlash
   

1. Kompyuterni elektr tarmog‘dan o‘chiring.

2. O‘rnatishga halaqit beradigan simlarning hammasini tizimli blokdan ajrating.

26.1-rasm.
3. Shaxsiy kompyuterning tizimli blokini oching. Zarur ulanish joyiga, mazkur holatda esa PCI ulanish joyiga yo‘l oching.
4. Tizimli blokni tovush platasini o‘rnatishga tayyorlang. Himoya vositalarini olib tashlang.
5. Tarmoq kartasini slotga o‘rnating va oxirigacha bosing, lekin avval kartani to‘g‘ri o‘rnatganingizga amin bo‘ling.
6. Tizimli blokni yoping, zarur kabellarni va tokni ulang.
7. Shaxsiy kompyuter yoqilganida yangi jihozni o‘rnatish ustasi ishga tushishi kerak. Agar u ishga tushmasa, yangi jihozni boshqaruv paneli (jihoz o‘rnatish) orqali topishga harakat qilib ko‘ring.
Agar bu holda ham tarmoq kartasi topilmasa, uning to‘g‘ri ulanganligini yana bir bor tekshirib ko‘ring.
8. Shaxsiy kompyuter tarmoq kartasi(9.1-rasm)ni topganidan so‘ng, uskunaning to‘g‘ri ishlashi uchun drayver dasturini o‘rnatish zarur.
Agar tarmoq kartasi Plug And Play jihozlari standartiga taalluqli bo‘lsa, unda drayver avtomatik tarzda o‘rnatiladi. Agar u mazkur standartga tegishli bo’lmasa, jihozga ilova qilingan drayverli diskdan foydalaning yoki shaxsiy kompyuterning operatsion tizim taklif qiladigan uskunalar ro‘yxatidan o‘zingizga zarurini tanlab oling.