" " dagi sonli qarori bilan tasdiqlangan "Strategik menejment" fani dasturi asosida ishlab chiqilgan

4.5.Amaliy marketing. “Toyota” Yaponiya. Iste’molchilar doimo birinchi

6.

o‘rinda

“Toyota”ning bugungi kungi muvafaqqiyati eng avvalo, iste’molchilar uchun eng maqbul marketing xizmatlarini taklif etishi bilan bog‘liq. Ko‘plab sotilgan

⁶Philip Kotler., Gari Armstrong. “Prinsiples of marketing”2014.719p

avtomobillarini qaytarib olishiga qaramay iste’molchilarga eng yaxshi xizmatlarni taqdim etuvchi birinchi raqamli kompaniya sifatida e’tirof etilmoqda.

“Toyota” biznes faoliyatini “Iste’molchilar doimo birinchi o‘rinda” degan konsepsiyasi asosida olib boradi. Bu konsepsiya 1935 yilda yaratilgan bo‘lib,

“Toyota” guruhining iste’molchilarga eng maqbul xizmat ko‘rsatishni ta’minlaydigan etakchi falsafasiga aylanib ulgurgan. Bu konsepsiya kompaniyaning ta’minotchilari tomonidan ham qabul qilingan. Iste’molchi qiymati bo‘yicha axborotlarni ular doimiy ravishda yig‘ib, tahlil qilib borishadi. Bunday axborotlar dillerlar, xaridorlar, vositachilar, hamda jamotchilik fikrlariga asoslangan holda to‘planadi. Bularning ichida iste’molchilarning ko‘rsatilgan xizmatlar bo‘yicha fikr-mulohazalar hamda takliflari juda muhim rol o‘ynaydi. Quyida kompaniya haqidagi ba’zi iste’molchilarning fikrlarini keltiramiz:

-kompaniyaning iste’molchilaridan biri o‘zining “Toyota” rusumli avtomobilida do‘stining dafn marosimiga ketayotgan paytda, avtomobilning motor qismida qandaydir g‘alati tovush kelayotganing payqab qoladi. Va shu yaqin atrofdagi kompaniyaning servis xizmati ko‘rsatuvchi shaxobchasiga boradi. U erda ta’mir uchun navbatda turgan avtomobillar juda ko‘p edi. Shunda mijoz u shoshayotganligi va mashinasini zudlik bilan tekshirib berishlarini so‘raydi. Navbatga qaramasdan aynan shu mijoz uchun shaxobcha menejering o‘zi servis xizmatini ko‘rsatib, avtomobilni sozlab beradi. Xattoki, dafn marosimiga ketayotgani uchun, mijozdan xizmat haqini olishmaydi. Bundan mijoz ta’sirlanib, kompaniya tomonidan iste’molchilar uchun ko‘rsatiladigan xizmati haqida ijobiy fikr bildiradi. Va bu haqida barcha tanish va yaqinlariga so‘zlab beradi.

“Toyota” 2010 yilda “iste’molchi birinchi” deb nomlangan o‘quv markazini tashkil etdi. Unda tayyorlanayotgan xodimlarga iste’molchilar uchun qaerda va qachon bo‘lishidan qat’iy nazar qiymat va qoniqish beradigan xizmatlarni qanday qilib ko‘rsatilishi bo‘yicha dars mashg‘ulotlari o‘qitiladi⁵.

Shuningdek, kompaniya iste’molchilarga qulay bo‘lishi uchun “Istemolchilarga ko‘maklashish” markazlarini tashkil qilgan. Unda yil 12 oy mijozlarga qo‘ng‘iroqlar orqali bepul maslahatlar berib boriladi. Kompaniya uchun iste’molchilar qanday qadrli ekanligini 24 soat qo‘ng‘iroqlarni kutib, o‘zlarini vaqtini ular uchun ajratishga bag‘ishlashidan ko‘rish mumkin. “Istemolchilarga ko‘maklashish” markazlari turli tabiiy ofatlar ro‘y berishi mumkin bo‘lgan vaqtlarda, o‘z mijozlarini xavfsizlik uchun ogohlantirish xizmatini ham tashkil etgan. Nazorat savollari:

1.Kompaniya strategik pozitsiyasini baxolash uslubi.

2.Kompaniya strategik mavqeini baholashda ichki va tashqi muhit tahlilini tushuntiring.

3.Kompaniyaning kuchli va zaif tomonlari nimada?

4.Kompaniyaning raqobat pozitsiyasi qay darajada mustaxkam ?

5.Kompaniya qanday strategik muammolarga to’qnash keladi ?

6.Marketing funktsiyasini tahlil qilishda qaysi ko’rsatkichlarga e’tibor qaratiladi ?

7.Qiymat yaratuvchi zanjir nimalardan iborat ?.

8.Kompaniya axvolining tahlili qanday amalga oshiriladi ?

9.Amaldagi strategiyaning samaradorligi qanday aniqlanadi?

10.Kompaniya baholari va xarajatlarining raqobatgabardoshliligi qanday aniqlanadi? Tayanch so’z va iboralar: strategik pozitsiya, strategik mavqe, raqobat pozitsiyasi, kuchli va zaif tomonlar, marketing, qiymat, samaradorlik, raqobatgabardoshlik.