Yaxshilik va yomonlik

YAXSHILIK VA YOMONLIK

-Hammasi azalda btilgan bo’ladi, -deb gapini boshladi otam. –Olam olov, suv, tuproq va havodan tarkib topgan. Odam esa tuproqdan bor etilgan. Shunga qaramasdan, uning fitratida ham olamga xos unsurlar bir paytning o’zida aralashib yashaydi. Kishi ba’zan olav bo’lib o’zini ham o’zgani kuydirsa, ba’zan suvga do’nib shu o’tni o’chiradi. Gohi tuproq yanglig’ oyoqlar ostida hokisor yotsa , goho havodek osmonga ko’tariladi. Mana shunga ko’ra ham bani odamning yarimi malagu yarimi shayton, yarimi yaxshilik tarafu yarimi yomonlikni bayroq qila. Inson deganimniz ana shu ikki buyuk qo’shin beomon olishadigan maydondir, bolam.

-Nima uchun inson ana shu ikki qo’shin, ikki kuchdan birini, yaxshilikni tanlay qolmaydi, ota?

-Aslida, dunyoda faqat yaxshilikning hokim bo’lishi, faqat yorug’likning mavjud Bo’lishi mumkin emas. Insonlik dunyosida mavjud emas buday bir tomonlamalik. Agar Shunday bo’lsa, inson o’z mavqeini tark etishiga to’g’ri keladi. Chuki ezgilik va yovuzlik, tun bilan kun, muhabbati nafratning doimo bor bo’lib, bo’lganda ham teng kuchlarga asoslangan holda mavjud bo’lishi inson mohiyatidan kelib chiqadi.

Inson ana shunday teng kuchli qutblar orasidagi, o’zligini namoyon eta bilsagina inson Bo’lib yashaydi. Huddi atirgul urug’idan gul unib, nihoyatdida barq urib ochilgan yanglig’, inson ham o’z ildizidan bosh ko’tarib chiqib , nihoyat qulf urib ochilib, mohiyatini namoyish etadi. Bu o’zlik esa ana shu to’rtta unsurdan oziqlanadi. Magarkim, inson ana shu unsurlarning birontasidan bahra olmay qo’ysa, demak, u biz bilgan safdan, insonlik safidan yuqori yo quyiga qarab ketadi, bolam. Bas, umring davomida insondan boshqa turlarga, xususan, hayvonot va nabotot olamiga ham taffakur nigohingni tashlab tur, toki Yaratganning hikmati har yerda hoziru nozirdir…

Rivoyatga ko’ra farishtalar inson qalbidagi kirni tozalb tashlar ekan. Ammo shundayam qalbda yuqi qolarmish. E’tibor bersang, shu uyqining o’ziyam odam bolasiga yetib ortar ekan. Inson bir umir kurashmasa, shu yuq uni yomonga aylantirishga qodir. Shuning uchun ham ichingdagi o’sha qora kuchning yuqi bilan kunda kurashmog’i ng lozim bo’ladi, bolam.Yaxshi va yomon bo’lish insonnng o’z qo’lida. Ammo yaxshi bo’lishdan ko’ra yomon bo’lish oson.

-Nega, ota?

- Hali vaqti – soati kelganda hammasini tushunasan. O’shanda sen ulg’ayib yashaydigan dunyoda yaxshilikni targ’ib qilishadi, lekin odamlar yaxshi bo’lb ketishavermaydi. “Yaxshi tur, yaxshi yur, yaxshi gapir, yaxshi bo’l !...”degan gapni tug’ilganingdan o’lguningcha eshitasan, lekin shundayam sen butinlay yaxshi bo’lib qolmaysan. Chunki sening tabiatingda ikkinchi tomoning – yomonliging hamisha o’zoni namoyon. Aslida u - juda qudratli . Doimo boshiga urib turmasa, kuchayib ketadi-da, insonni o’z yo’rig’iga yurgizib, xarob aylaydi. Shuning uchun ham bani odam yaxshi yo’ldoshlar bilan ezgu maqsadlar sari matonot ila yurmog’i kerakki, oqibatda uning yaxshilikka yaqinligi ortsin.

(“Yoshlik” jurnalidan )

REFERAT

Mavzu: YAXSHILIK

Bajardi: Muminova Leyla

9-B sinf