Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
ZOOLOGIYA VA ANATOMIYA KAFEDRASI
“Himoyaga ruxsat etildi”
Tabiiy fanlar fakulteti dekani
______b.f.d., prof. Saparov K.A.
“ ___” __________ 2022-yil

5110400- Biologiya o’qitish metodikasi ta’lim yo’nalishi

2- kurs 204-guruh talabasi Nosirova Munisaning
Zoologiya fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Baliqlarning ko’payishi va nasl to’g’risida g’amxo’rlik qilish.

“Himoyaga ruxsat etildi” Zoologiya va anatomiya kafedrasi mudiri b.f.d., prof. ______ A.G.Shaxmurova “ ____” __________ 2022

Ilmiy rahbar: Zoologiya va anatomiya kafedrasi b.f.d., prof. _______ K.A.Saparov “ ____” __________ 2022

Toshkent – 2022
Mundarija:

Kirish 3
I bob. Baliqlarning ko’payishi va naslga g'amxo'rlik qilishi 5

II bob. Tuxumni urug'lantirish va rivojlantirish 13
III bob. Xulosa 23
IV bob.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 24

Kirish

Organizmning rivojlanishi organizmning tashqi muhit bilan o'zaro ta'siri natijasida miqdoriy va kvalifikatsion o'zgarishlar to'plamidir. Baliqlarning individual rivojlanishida bir qancha yirik segmentlarni ajratib ko'rish mumkin - davrlar, ularning har biri turli turlarga xos bo'lgan xossalar bilan tavsiflanadi.
I. Embrional davr – tuxum urug'lantirish davridan boshlab, o'smirlarning tashqi oziqlanishga o'tish davri. Embrion sarig'i bilan oziqlanadi, ona organizmidan olingan oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta'minlanadi. Bu davr ikki subperiodga bo'linadi:
1) Qobiqda rivojlanish yuz berganda tuxumning pastki qismi yoki embrionning o'zi;
2) Erkin embrionning subperiodlari (prelarve), rivojlanish membranadan tashqarida bo'lganda.
II. Larva davri tashqi oziq-ovqat bilan oziqlanishga o'tishdan boshlanadi. Tashqi ko'rinishi va ichki tuzilishi hali voyaga yetgan organizm shaklini olmagan. Lichinkalar aniq larva organlariga ega bo'lib, keyinchalik yo'q bo'lib ketadi.
III. Fray davri - tashqi ko'rinishi kattalar organizmi ko'rinishiga yaqin. Larva a'zolari yo'qolib ketadi, kattalarning a'zolari va funktsiyalari xarakterli bo'ladi. Jinsiy a'zolar deyarli rivojlanmagan. Energetik resurslar asosan o'smalar bilan iste'mol qilinadi. Ikkilamchi jinsiy belgilar odatda yo'q.
IV. Yarim yetuk organizm davri: jinsiy bezlar va ikkilamchi jinsiy xususiyatlarning ko'proq yoki kamroq tez rivojlanishi boshlanadi, ammo organizm hali ko'payish qobiliyatiga ega emas.
V. Voyaga yetgan (jinsiy jihatdan yetuk) organizm davri — yilning ma'lum bir davrida organizm o'z turini ko'paytirishga qodir bo'lgan holat. Ikkilamchi jinsiy belgilar, agar ular shu turga xos bo'lsa, mavjud. Energiya asosan sarflanadi. Ko'chishlar, qishlash, ko'payish davrida hayotiy faoliyatni saqlab qolish uchun rezervlar yaratish.
VI.Keksalik davri - jinsiy funktsiya so'nadi. Uzunlikning o'sishi to'xtaydi yoki nihoyatda sekinlashadi.
Subperiod yoki davr ichida bosqichlar ajralib turadi. Baliqlarning sahnalashtirilgan rivojlanishi nazariyasi akademik A. N. Severtsov S. G. Kryzxanov va V.V.Vasnetsovlar maktabining ilmiy xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan. Har bir bosqichda organizm atrof muhitga xos moslashuvlar, ya'ni strukturaning ma'lum xususiyatlari, nafas olish, ovqatlanish va o'sish bilan tavsiflanadi. Sahna davrida organizm o'sadi, lekin uning tuzilishi va tashqi muhit bilan munosabatlarida sezilarli o'zgarishlar bo'lmaydi. Shu bilan birga keyingi bosqichga o'tishni ta'minlovchi xossalar ham rivojlanadi. Stage har qanday rivojlanish lahzasini anglatadi.