Tilshunoslik pdf

---

10. Tilning boshqa ijtimoiy hodisalardan ajralib turadigan eng asosiy xususiyati shundan iboratki, til

jamiyat faoliyatining barcha sohalariga xizmat qiladi. U kishilik jamiyatining tarixiy taraqqiyoti

jarayonida yaratilgan konkret-tarixiy norma sifatida jamiyat a'zolarining hammasiga teng xizmat

qiladigan asosiy aloqa vositasidir. Shuning uchun ham til sinfiy xarakterga ega emas. So’zlovchi

insoniyat jamoasi tomonidan yaratilgan tildan foydalanadi va ushbu tilning qonun-qoidalariga rioya

qiladi. Shu bilan bir qatorda, har bir so’zlovchi ayniqsa adiblar, olimlar o’zlarining nutq faoliyati

jarayonida tilning rivoji uchun ma’lum hissalarini qo’shadilar. Kishilar o’zaro aloqa qilish,

fikrlashishda tildan boshqa vositalardan ham foydalanadilar. Bular ovozli va grafik shaklda bo’ladi va

odatdagi so’zlashuv nutqidan boshqa turli tovush signallari: zvonok, gudok kabilardan foydalaniladi.

Grafik yozuv ko’rinishlari turlichadir:

1. Yozuv- kishilik aloqasida muhim vositadir. Yozuvninig eng afzal tomoni unga vaqt va masofaninig

ahamiyatsizligidir. Yozuv jamiyatning madaniy taraqqiyotida muhim faktordir.

2. Yordamchi vositalar - qo’l alifbesi va ko’rlar alifbesi. Qo’l yozuvi barmoqlar yordamida harflarni

tasvirlash bo’lib, eshitish qobiliyatini yo’qotganlar uchun xizmat qiladi. Ko’rlar alifbesi Lui Brayl’

tomonidan ishlangan bo’lib, ko’rish qobiliyatini yo’qotganlar uchun mo’ljallangan. Bunda harflar 6

nuqtaning turli kombinatsiyasi orqali ko’rsatiladi.

11.Semiologiya nima ekanligini aniqlamasdan oldin, birinchi narsa, bu atamaning etimologik kelib

chiqishini aniqlashga kirishishdir. Shunday qilib, biz ushbu so'zning yunon tilidan kelib chiqqanligini,

chunki u ushbu tilning ikkita so'zidan tashkil topganligini topamiz: ajratish "belgisi" va "." deb

tarjima qilinishi mumkin logotiplar "o'qish" yoki "muomala" bilan sinonim

The semiologiya bu a fan o'rganish uchun javobgar bo'lgan belgilari Ijtimoiy hayotda. Termin odatda

sinonim sifatida ishlatiladi semiotika , ammo mutaxassislar ular orasida ba'zi farqlar mavjud.

Aytish mumkinki, semiologiya belgilarni tahlil qilish bilan bog'liq bo'lgan barcha tadqiqotlar uchun

javobgardir lingvistik (semantika va yozuv bilan bog'langan) kabi semiotika (inson va tabiat

belgilari).

12.KOMMUNIKATIV funksiya;aloqa ,muomala qilish uchun xizmat qilish tilning eng muhim

funksiyasidir. Kishilar til orqali bir –birlarini tushunadilar.bu tilning kommunikativ yani ijtimoiy

funksiyasidir.