Tema: Qabıl etiw (2 saat) Joba: Qabil etiw haqqinda tu`sinik. Qabıl etiwdiǹ nerv-fiziologik tiykarlari, ózgeshelikleri hàm nizamlari

Tema: Qabıl etiw (2 saat)
Joba:

1. Qabil etiw haqqinda tu`sinik. Qabıl etiwdiǹ nerv-fiziologik tiykarlari, ózgeshelikleri hàm nizamlari.

2. Qabıl etiwde ob’ekt hàm fon, appersepsiya, Qabıl etiwdiǹ konstantligi.

3. Qabıl etiwde illyuziya hàm gallyutsinatsiya.
Sirtqi qubilislar bizin` organimizg`a ta`sir ete otirip, seziw tu`rinde sub`ektiv effekt payda etedi. Seziw uqibi biz ha`m basqa barliq tiri jang`a tuwilg`annan berilgen. Du`n`yani obrazlar tu`rinde qabil etiw uqibi tek adam ha`m joqari haywanlarg`a ta`n, bul olarda turmisliq ta`jiriybede qa`liplesedi ha`m jetilisedi.

Adamnin` analizatorlarina ta`sir jasaytug`in zatlardin` ha`m qubilislardin` miy qabig`inda sa`wleleniwin qabil etiw dep ataladi. Seziw protsesinen ayirmashiliq adam qabil etken waqitta zatlardin` ha`m qubilislardin` ayirim qa`siyetlerin emes, al do`gerek a`tiraptag`i du`n`yanin` zatlarin ha`m qubilislarin bir pu`tin halinda bilip alatug`ininda boladi. Ma`selen, biz qara ren`degi, qattiliqtin` ha`m tuwri mu`yeshliktin` jiyindisin emes, al klass doskasin qabil etemiz. Biz qabil ete otirip, sezimler toparin ayirip shig`arip ha`m olardi bir pu`tin obrazg`a biriktirip qoymastan, al usi obrazin tu`sinip alamiz, oni tu`sinemiz, bunin` ushin o`zimizdin` etkendegi ta`jriybemizdi qollanamiz.

Qabil etiwdin` tiykarin nervlik baylanislardin` quramali sistemasi quraydi. Da`slep biytanis zatti qabil ete otirip (ma`selen, limondi) bala onin` do`n`gelek formasin ha`m sari ren`in (ko`riw analizatori arqali), onin` o`zine ta`n xosh iyisti seziw analizatori arqali, jumsaq, gedir-budir u`stin`gi betin (teri ha`m ha`reket etiwshi analizatorlar arqali), onin` tu`rshik da`min (da`m seziw analizatori arqali) sezedi. Solay etip, zat usi jag`dayda limon, quramali, kompleks tu`rdegi qozdiriwshi boladi. Basqasha etip aytqanda, qabil etiwdin` tiykarin analizatorlar araliq baylanislar dep atalatug`in baylanislar, ha`rqiyli analizatorlar arasindag`i baylanislar quraydi.