Tadqiqotning sifat usullari va miqdoriy usullari to`g`risidaga farqlarni izohlab bering.
Bozorni o'rganish va tahlil qilish miqdoriy va sifat tahlilisiz mumkin emas. Sifatli usullar iste'molchilarning afzalliklarini aniqlash va bozorga yangi mahsulot yoki xizmatni taqdim etishda hatti-harakatlar modelini taxmin qilish uchun ishlatiladi.
Bozor tadqiqotlari miqdoriy ko'rsatkichlarda ma'lum bir muammoni ifodalovchi miqdoriy usullar yordamida ham amalga oshiriladi. Shu tarzda, ko'plab odamlarning fikri o'rganilib, bu ma'lumotlarning statistik bahosini qo'llashga imkon beradi. Asosan, miqdoriy usullar, agar bozor hajmi, tovar xabardorligi, iste'molchilarning munosabati va boshqalarni aniqlash zarurati tug'ilsa qo'llaniladi.
Miqdoriy usullar quyidagilarga bo'linadi.
Ommaviy so'rovnomalar. Ular respondentlarning anketa savollariga javoblarini tahlil qilishdan iborat. Bunday so'rovnomalar o'tkazish joyi, aloqa usuli (telefon, Internet, pochta), sub'ektlar (yuridik shaxs yoki mutaxassislar) va namunaning turiga qarab farqlanadi.
Shaxsiy intervyular. Ommaviy so'rovdan farqli o'laroq, intervyu yanada ishonchli ma'lumot beradi. Suhbatdosh anketadagi kabi savollarni berishi mumkin, ammo javob variantlarini taklif qilmaydi.
Chuqur inyervyular (in-depth interview) nima?
Chuqur suhbatlar- Bu oldindan ishlab chiqilgan stsenariy bo'yicha olib boriladigan individual suhbat. Chuqur intervyu respondentdan savollarga batafsil javob olishni va rasmiy anketani to'ldirmaslikni o'z ichiga oladi. Suhbatdosh suhbat uchun umumiy rejaga ega bo'lsa-da, savollarning tartibi va ularning matni respondent nima deyotganiga qarab sezilarli darajada farq qilishi mumkin.
Chuqur intervyular tadqiqotchini qiziqtirgan savollar doirasi bo'yicha respondentlarni uzoq va batafsil fikr yuritishga undaydigan usullardan foydalanishga asoslangan. Bu sizga eng kichik tafsilotlarga kirishga, tadqiqot muammolarini hal qilishda muhim bo'lishi mumkin bo'lgan respondentlarning xatti-harakatlari va reaktsiyalarining barcha jihatlarini aniqlashga imkon beradi. Chuqur suhbat suhbatdoshdan juda yuqori malaka talab qiladi. Suhbat shaxsan o'tkaziladi, begonalar yo'qligida yoki telefon orqali, agar o'rganish xususiyati ruxsat etilsa.
Chuqur intervyu tadqiqot maqsadlari va respondentning o'ziga xos xususiyatlariga qarab 30 daqiqadan 3-4 soatgacha davom etishi mumkin. Ko'pincha, chuqurlashtirilgan intervyu bir kishi bilan suhbatni o'z ichiga oladi, lekin suhbatda 2 yoki 3 respondent ishtirok etganda, bu usulning o'zgartirishlari mavjud. Suhbat audio yoki videotasmaga yozib olinadi. Yozuv qayta ishlanadi, buning natijasida tadqiqotchi to'liq intervyu matnini oladi ("transkript"). Transkript asosida tahliliy hisobot yoziladi. Tahlil jarayonida respondentlarning og'zaki bo'lmagan reaktsiyalarini hisobga olish uchun ham videoyozuvdan foydalaniladi.
Respondent odatda uzoq suhbatda qatnashgani uchun mukofot sifatida sovg'a oladi. Shaxsiy suhbatlar orasida bu usul chuqur suhbatlar eng qimmati hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |