Tabiat tasviri inson ruhiyati ifodachisidir

Tabiat tasviri - inson ruhiyati ifodachisidir
Yozilagach badiiy asarlarning barida, albatta, ijodkor qiyofasi, uning ruhiy dunyosi jilvalanib turadi. Tasvirning ishonarli, ta’sirli va obrazli chiqishi muallifning iqtidorini, uning ma’naviy olami va ruhiyati bilan chambarchas bog‘liqdir. Ayniqsa, inja tuyg‘ular tasvirida peyzajning alohida o‘rni bor. Peyzajning berilish yuasidan har bir ijodkorning o‘z uslubi jihatdan farqlarni ko‘rishimiz mumkin. Misol uchun, Shavkat Rahmon she’rlarida tabiat manzaralari, fasllar tasviri bilan bog‘liq ko‘plab namunalarinni uchratamiz.
Uning uslubi boshqalarnikiga o‘xshamaydi, chunki harbir ijod namunasidagi tashbek-istioralar majburan yopishtirilgan singari mazmunsiz va mavzuga nomunosib emas.”She’riy san’atlarni eng go‘zal maqomda qo‘llay oladigan, tilimiz xazinasidagi nodir so‘zlarni she’riy qoliplarga ustali bilan kiritadigan, uni zo‘rlab, qiyratib qo‘llovchilardan farqli o‘laroq ziynatli, tarovatli, xushbo‘y ba’zan juda achchiq tashbihlarni qalashtirib yuboradigan shoirning uslubi adabiyotimzda chin ma’noda yangilik edi.¹ Mana shunday bir qiyofani “Hamal” she’rida ko‘rishimiz mumkin. Hamal bu uy’nish, yangilanish fasli bo‘lmish bahorni anglatadi.
Bahor yangilanish, yasharish, barq urish fasli, u ko‘ngillarda bokira tuyg‘ularning paydo bo‘lish, yuksalish hamdir. Azaldan ishq-muhabbat, insonlarni bir- birga ulaguvchi qalb iplari, umr yo‘llari shu faslda ko‘proq bog‘langan. Ushbu she’rda esa bahorni yangi bir umidning paydo bo‘lishi uchun zaminga qiyos etish mumkin. Qalbni qoplab yotgan hadik-u tashvishlar, “poyonsiz qorlar” erib bitdi, uning o‘rnini umid gullari egalladi. Ertangi kun uchun yangi bir ishonch, umid, intilish paydo bo‘ladi. “…Lekin she’rlaridagi tabiat obrazi bu so‘z o‘yini… Tabiatni juda sevardilar. Har bahor, albatta, sumalak, ko‘k somsa, chuchvara tayorlatar edilar…”²

1^ Mahkam A. Adabiyot ibodati. Til va adabiyot ta’limi. 2018. 2-son.47-bet.

2^