Suv energiyasidan foydalanish

Suv energiyasidan foydalanish

56-20 guruh talabasi Abdumutalov Muhammadzoir

Reja:

• Gidroenergetikaning rivojlanish bosqichlari
• Suv energiyasidan foydalanish prinsiplari
• Gidroenergetik resurslardan foydalanish

1-bosqich 1923-1941-yillar 1923-yilgacha O`zbekistonda quvvati N=1350 kVtli yagona murg`ob GESI mavjud edi, 1923-yildan boshlab O`zbekistonda gidroenergetika rivojlana boshladi va 1930-yilda Gidroproekt tashkil etildi. 2-bosqich 1941-1960 yillar giroqurilish bo`yicha tajriba orttirish bilan harakterlanadi. Bu davrda gidrotehnik qurulishning yangi tehnik usullari ishlab chiqildi, kichik va o`rta GESlar qurulishidan yirik qurulishiga o`tildi.

3-bosqich 1901-1990-yillar gidrotehnika qurulishi yuqori jahon amalyoti darajasiga yetdi. Balant to`g`onlar qurildi, yirik GESlar chorvoq GESi, Hojakent GESi, G`o`zalkent GESi, quvatti N=150 MVtli G`o`zalkent GESi , quvvati N=180 MVtli Uchqo`rg`on GESi qurildi 4-bosqich 1984-1990-yillar bu davrda noyob Chorvoq GESining birinchi agregatlari ishga tushurildi 5-bosqich 1990-yildan hozirgi davrgacha qishloq hojaligi energiya istemoli 2005-yili tahminan

11,7 mlrd kVt soatga yetdi, 2010-yilga kelib bu ko`rsatkich tahminan 20 mlrd kVt soatga yetishi va elektoenergiya tanqisligini keltirib chiqarishi mumkin.

Bosim hosil qilishning quyidagi usullari; 1)To`g`on usuli yoki GESi to`g`onli sxemasi, bunda bosim to`g`on yordamida hosil qilinadi 2)Derivatsion usul GESni derivatsiyasi (kanal,tunnel va boshqalar) hisobidan hosil qilinadi. 3)Aralash usul GES aralash usul sxemasi, bunda bosim to`g`on hisobidan, hamda derivatsiya hisobidan hosil qilinadi.

4)Mavjud suv tashlagichlaridan foydalaniladigan irigatsion inshootlardagi GES To`g`onli GES sxemasi ko`proq kata suv sarfida va suv oqimining (daryoning) kichik nishabligida qabul qilinadi.

Bosimli hovuz qanchalik suv olish inshootidan uzoq bo`lsa, shunchalik derivatsion kanal va daryodagi sathlar farqi kata bo`ladi. Derivatsiya usuli yordamida kata nishabli va kam sarfli, tog`li va tog`oldi daryolar energiyasidan foydalaniladi.