Sutga dastlabki ishlov berish texnologiyasi

---

Amaliy mashg’ulot – 9 

SUTGA  DASTLABKI ISHLOV  BERISH TEXNOLOGIYASI 

Ishdan maqsad: Sutga datlabki ishllov berish mashinalari va qurilmalari bilan 

tanishish 

Sut – biologik suyuqlik, sutemizuvchi hayvonlarning ko‘p fazali polidispers 

aralashmasidan iborat bo‘lgan sut bezi sekreti hisoblanadi. 



  Sut  o‘rtacha 3,8% yog‘, 3,3% oqsil, 87,5% suv, 4,7% laktoza (sut qandi), 

0,7% mineral moddalardan tashkil  topgan.  



   Bundan tashqari sutda oz miqdorda turli vitaminlar, gormonlar, fermentlar, 

limon va sut kislotasi ham bo‘ladi.  

Sut  –  tez  buziladigan  mahsulot.  Uning  ozuqalilik  va  texnologik  qimmatini 

imkon  boricha  uzoq  vaqt  davomida  saqlanishini  ta’minlash  maqsadida  sutga 

dastlabki ishlov  beriladi.  

Sutga dastlabki ishlov berish quyidagi jarayonlardan tashkil topgan: 



   Mexanik va qisman bakterial qo‘-shimchalarni yo‘qotish maqsadida sutni 

tozalash; 



   Sutning buzilishi va achishiga sabab bo‘luvchi mikroorganizmlarning 

faoliyatini susaytirish maqsadida uni sovitish;  



   Mikroorganizmlarni yo‘qotish maqsadida sutni pasterizatsiya qilish, ya’ni 

unga issiq ishlov berish  

 

 

Fermer  xo‘jaligi  va  xususiy  xonadonlardan  yig‘ilgan  sut  maxsus 

avtomobilda  sutni  qayta  ishlash  korxonasiga  yetkaziladi.  Bu  yerda  sutni  harorati 

o‘lchanadi va uni sifatini tekshirish uchun namuna olinadi.  

Sutni sifati laboratoriya tek-shiruvlari natijalariga ko‘ra baholanadi. 



    Laboratoriyada sutni yog‘lilik darajasi, undagi kislota miqdori, yot ta’m va 

hid  bor yoki yo‘qligi aniqlanadi  

---

Sutni maxsus avtomobildan filtr va sovitgich orqali sut tankiga uzatilishi 

ta’minlanadi. 

Sut sovitish qurilmalari 



  Sovitish jarayoni issiqlikni sutdan sovituvchi muhitga, ularni ajratib turuvchi 

idish devorlari orqali uzatish-dan iborat. 



     Sut yozda 2...4

0

 С  gacha, qishda  esa  8

0

 С  gacha sovitiladi 



     Tuzilishi va sovitish usuliga ko‘ra suv yuvib o‘tadigan qarshi  yoki paralel 

oqimli, yassi va plastinali sovitish turlari mavjud.