Slavyan davlatlarining paydo bo

Svyatopolk davrida davlat tarkibiga quyidagilar kiradi: Pannoniya va Kichik Polsha. Avvalgi slavyan kuchlari singari, Moraviyada ham markaziy hukumat yo'q edi. Ittifoqqa kirgan hududlarning aksariyati ularning etakchisi yoki qiroli ostida qoldi. Velehrad shahri poytaxtga aylandi.
863 yilda Moraviyaga Kiril va Metodiy bilan birga birinchi masihiylar kelishdi. Ular ushbu davlatda va barcha slavyan uyushmalarida yozuvning shakllanishiga kuchli ta'sir ko'rsatdilar.
Slavyan davlatlarining paydo bo ^l lishi uning uchun juda noqulay edi. gullab-yashnadi va molmulkini quruqlikka itarib yubordi, lekin to'satdan qattiq qarshilikka duch keldi.
Shohlikning gullab-yashnagan davrida Shimo'n uning hukmdori bo'lgan. U Qora dengizgacha bo'lgan hududlarni bosib olishga va Preslavda poytaxt yaratishga muvaffaq bo'ldi.
Podsho yo'q bo'lganidan so'ng, ittifoqchilar shtat ichida urushlar boshladilar. Har kim 0'z qabilasi uchun yaxshiroq va kattaroq hududni egallashni xohlar edi.
1014 yilda Bolgariya qirolligining oxiri keldi. Ichki janglardan zaiflashib, Vizantiya imperatori armiyasi tomonidan osonlikcha zabt etildi. Vasiliy Ikkinchi g'alaba qozonib, 15000 askarni ko'r qildi. 1021 yilda Bolgariya qirolligining poytaxti Srem qo'lga kiritildi. Keyin davlat yo'q bo'lib ketdi.
Avvalgi shakllanish singari, bu urushayotgan qabilalar birlashgan bir xil turdagi ittifoq edi. Bunday ittifoq yangi hududlarni egallab olishlari uchun foydali bo'ldi. Bolgariya qirolligida slavyanlar va turklar qabilalari bo'lgan. X asrda allaqachon bunday simbiozdan bolgarlar paydo bo'ldi.
Shohlikning eng yuqori rivojlanishi 8-9 asrlarga to'g'ri keladi. Keyin slavyanlar ushbu hududlarda hukmron etnik guruhga aylanadi. Madaniyat, adabiyot, me'morchilik rivojlanmoqda. Vizantiyaga qarshi faol harbiy harakatlarga rahbarlik qiladi.
Slavya n davla tla rining shaklla nishi a ncha uzoq jarayon. To'xtashlar, bo'shliq lar, asl holatiga qaytish bor edi. 658 yilda Sa mo qud rati parcha la ni b ketga nda n so' ng, uzoq vaqt tinchla nish yuz berdi. Bolgariya qi rolligi haqida bi rinchi marta esla nga nda, bu 68 1 yilda to'xta tilga n.
Ushbu uyushmaning markazi Vysherad deb nomlangan shahar edi. U Morava daryosida turdi. Bu o'z nomini etakchining ismidan Olgan. Uning o'zi bir vaqtlar tarqoq qabilalarni o'z qo'mondonligi ostida birlashtira oldi.
Rahbar 623 yildan 658 yilgacha o'ttiz yil davomida hukmronlik qildi. U ulkan natijalarga erishdi. Butunlay boshqa qabilalarni bir davlatga birlashtiring. Ammo ma'lum bo'lishicha, butun Samo shtati faqat rahbarning xarizmasi bilan bog'liq bo'lgan. Rahbar vafot etgan va u o'z faoliyatini to'xtatgan payt.
Keling, eng tipik ta'limot bilan tanishaylik. Zamonaviy tarixchilarning 80 foizga yaqini slavyan davlatlarining shakllanishi Samo davlatidan boshlanganiga rozi. Bu bir necha qabilalarning katta ittifoqi edi. Shunday qilib yaratilganki, unumdor erlarni talab qilgan har xil dushmanlardan birgalikda himoya qilish mumkin edi. Ittifoq boshqa zararsiz vazifani bajargan. Samo qudrati deb nomlangan qabilalar tarqoq aholi punktlariga umumiy reydlarni rejalashtirishgan.
Ga rchi ko'plab oli mlar ushbu masala ustida ish lashga n bo' lsa-da, ula rning fikrlari umuman o'xshashdir. Bi rinchi Sharqiy slavyan davlatlari qanday paydo bo' lga n ligini tasvirlaydigan uchta naza riya mavjud. Keling, ularni batafsil ko'rib chiqa miz, shu ningdek ushbu ta' limotlarni kim faol qo' lla b-quvva tlagan va rivojlantirganligini bi lib olaylik:
Miloddan avvalgi birinchi ming yillikda slavyan xalqlari o'z hududlariga joylashib, davlatlar tuzishni boshlaganlaridan so'ng, ular haqida kam ma'lumotga ega bo'ldilar. Tarixchilar va olimlar ko'plab dalillarga asoslanib, bizning Otabobolarimizjuda katta erlarni, shu jumladan Bolqon va Sharqiy Evropani o'zlashtirgan deb hisoblashadi.
Birinchi slavyan davlatlariga aylangan qabilalar haqidagi rasmiy ma'lumotlar Masih tug'ilgandan keyingi VII asrga oid yozuvlar hisoblanadi. Ushbu keng ko'lamli shakllanishlar atrofdagi hududlarda boshqa xalqlar paydo bo'lganligi sababli ularni esdan chiqarishga urinishganligî sababli eslab qolindi.
Matbuoti, radioeshittirishi va teleko'rsatuvi.
"Savali" (hukumatga qarashli oylik nashr,
1904-yildan samoa va ingliz tillarida chikadi), "Samoa nyus" ("Samoa yangiliklari", ingliz tilida chiqadigan kundalik gaz., 1994-yildan), "Samoa observer" ("Samoa kuzatuvchisi", samoa va ingliz tillarida haftasiga 5 marta chiqadigan gaz., 1979-yildan), "Samoa uikli" ("Samoa haftasi", ingliz tilida chiqadigan haftanoma, 1977-yildan). Mamlakatda axborot agentligi yo'q. Samoa radioeshittirish xizmati hukumatga qarashli tijorat mahkamasi bo'lib, 1948-yil tashkil etilgan. Samoa televizion korporatsiyasi hukumat qaramog'ida, 1993-yil tashkil etilgan.
Iqtisodiyotining asosini qishloq xo'jaligi
(plantatsiya dehqonchiligi) tashkil etadi. Mamlakat hududining 32% ishlanadi, 66% ga yaqini o'rmon. Eksport uchun banan, kokos palmasi, kakao yetishtiriladi. Mahalliy ehtiyoj uchun batat, yams, makkajo'xori, sholi, taro, apelsin va ananas ekiladi. Chorvachiligida qoramol, cho^tchqa, parranda boqiladi. Baliq ovlash rivojlangan. O'rmonda qimmatbaho nav yog'och tayyorlanadi. Sanoati qandolatchilik va mebel f-kalari, kiyimkechak, ggoyabzal, kokos yog'i va sovun ishlab chiqarish, yog'ochsozlik va kofe tuyish korxonalaridan iborat. Avtomobil ehtiyot qismlari zavodi mavjud. Avtomobil yo'llari uz.
salkam 800 km. Apia shahrida dengiz porti va xalqaro aeroport bor. Chetga kopra, kakao, banan chiqaradi, chetdan oziq-ovqat va sanoat mollari, benzin, transport vositalari keltiradi. Asosan, Yangi Zelandiya, AQSH va Avstraliya bilan savdo qiladi. Sayyoxlik rivojlangan. Pul birligi — tala (Samoa dollari).
Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari. Samoa liberal partiyasi, 1 994-yil asos solingan; Inson huquklarini himoya qilish partiyasi, 1 979-yil tuzilgan; S. milliy taraqqiyot partiyasi, 1 985-yilda Xristiandemokratik partiya nomi bilan tashkil etilgan, 1 988-yildan hozirgi nomda. Mamlakatda bir qancha tarmoq kasaba uyushmalari faoliyat yuritadi.
Samoa hududida qadimdan polineziyaliklar yashab kelgan. 18-asrdan yevropaliklar bu yerga kela boshlagan. 1899-yil Samoani Germaniya, 1914-yil Yangi Zelandiya bosib oldi. 1920-yillarda tashkil etilgan "May" vatanparvarlik tashkiloti mustamlakachilarga qarshi kurashga rahbarlik qildi. 1962-yil 1 yanvardan Samoa mustaqil davlat deb e'lon qilindi. 1970-yil Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdo'stlikka qo'shildi. Mamlakat 1997-yilgacha G'arbiy Samoa deb ataldi. Samoa 1976-yildan BMT a'zosi. Milliy bayrami —1 iyun — Mustaqillik kun i (1962), obhavo sharoiti noqulay bo^l lganligi uchun 1 yanvardan 1 iyunga ko'chirilgan.
Orollar vulkan otilishi natijasida vujudga kelgan tog'lik bo'lib, asosan, bazaltdan iborat. Eng baland joyi 1858 m (Savayi o.dagi Silisili tog'i). Qirg ^toklari baland va qoyali. Iklimi subekvatorial va tropik, passatli, sernam iqlim. O'rtacha oylik temperatura 25—27⁰. Nam tropik o'rmonlar bilan qoplangan. Yillik yog'in
2000— 4000 mm; kuchli bo'ronlar bo'lib turadi. Oqar suvlari yo'q. Samoada 600 ga yaqin o'simlik turi bo'lib, ularning 25% endemik. Hayvonot dunyosida sut emizuvchilar kam, qush ko'p.
Aholisining 98% samoalar, qolganlari — Okeaniyaning boshqa orollaridan ko'chib kelganlar va qisman yevropaliklarning avlodlari. Rasmiy tillar — samoa va ingliz tillari. Shahar aholisi 21%. Dindorlarning 80% protestant; katoliklar ham bor.
Samoa — Buyuk Britaniya boshchiligidagi
Hamdo'stlik tarkibiga kiruvchi mustaqil davlat. Amaldagi konstitutsiyasi 1 962-yil 1 yanvarda qabul qilingan, unga 1997-yil tuzatishlar kiritilgan. Davlat boshlig ' i - 1963-yildan yo'lboshchi Maliyetoa Tanumafili Il, konstitutsiyaga binoan, qabilalarning boshliqlari tomonidan umrbod saylangan, uning vafotidan keyin davlat boshligⁱ i Qonun chiqaruvchi assambleya tomonidan 5 Yil muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni Fono (Qonun chiqaruvchi assambleya), ijrochi hokimiyatni bosh vazir boshchiligidagi hukumat amalga oshiradi.
Samoa, Samoa Mustaqil davlati (The
Independent State of Samoa) — Tinch okeanning janubig'arbiy qismida, Polineziyada joylashgan davlat. Samoa arxipelagining g'arbiy qismi— Savayi, Upolu, Apolima, Manono, Fanuatanu, Namua, Nuutele, Nuulua va Nuusafeye o.larini egallaydi. Maydoni 2,8 ming km2. Aholisi 178,6 ming kishi (2002). Poytaxti — Apia shahar. Ma'muriy jihatdan 14 okrug (district)ra bo'linadi. Yangi Zelandiya lozim bo'lganda harbiy yordam ko'rsatish kafolatlagan.[